Tizimini yanada takomillashtirish va samaradorligini oshirish
O‘zbekiston Respublikasining Bosh vaziri A. ARIPOV
Download 136.39 Kb. Pdf ko'rish
|
10-mavzu Davlat investitsiya dasturi
|
O‘zbekiston Respublikasining Bosh vaziri A. ARIPOV
Toshkent sh., 2023-yil 14-yanvar, 16-son Vazirlar Mahkamasining 2023-yil 14-yanvardagi 16-son qaroriga ILOVA O‘zbekiston Respublikasi Investitsiya dasturini shakllantirish va amalga oshirish tartibi to‘g‘risida NIZOM 1-bob. Umumiy qoidalar 1. Mazkur Nizom O‘zbekiston Respublikasi Investitsiya dasturini (keyingi o‘rinlarda — Investitsiya dasturi) shakllantirish va amalga oshirish tartibini hamda uning mazmuniga qo‘yiladigan talablarni belgilaydi. 2. Investitsiya dasturi tarmoq va hududiy rivojlanish konsepsiyalari bazasida shakllantirilgan, uzoq muddatli istiqbolga mo‘ljallangan hamda mavjud tabiiy, mineral xomashyo, moliyaviy, moddiy, mehnat resurslari va boshqa resurslardan oqilona foydalanish, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti hamda Vazirlar Mahkamasining hujjatlari asosida mamlakat iqtisodiyotini barqaror va jadal rivojlantirishga erishish, respublika iqtisodiyotining alohida tarmoqlarini tuzilmaviy o‘zgartirish bo‘yicha asosiy ustuvor yo‘nalishlar va vazifalarni amalga oshirishga yo‘naltirilgan o‘zaro bog‘langan kompleks chora-tadbirlardan iborat. 3. Ushbu Nizomda quyidagi asosiy tushunchalar qo‘llaniladi: axborot tizimi — “investitsiya loyihalarini amalga oshirishni nazorat va monitoring qilish”ning avtomatlashtirilgan axborot tizimi; biznes-reja — investitsiya loyihasini amalga oshirish uchun maqsadli ko‘rsatkichlarga erishish yo‘llarini va muammolarini tahlil qilish asosida yechimlarni belgilash va foyda ko‘rishga qaratilgan tizimli faoliyat rejasi; investitsiya loyihasi — iqtisodiy, ijtimoiy va boshqa foyda olish uchun investitsiyalarni amalga oshirishga yoki jalb etishga qaratilgan, o‘zaro bog‘liq bo‘lgan tadbirlar majmui; Investitsiya dasturini moliyalashtirish manbalari — markazlashtirilmagan manbalar hamda xalqaro moliya institutlari va xorijiy hukumat moliya tashkilotlari (keyingi o‘rinlarda — XMI/XHMT), O‘zbekiston Respublikasi Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasining mablag‘lari; investitsiyadan keyingi monitoring — investitsiya loyihasi amalga oshirilgandan boshlab investitsiyadan keyingi davrda loyiha hujjatlarida ko‘zda tutilgan maqsadli ko‘rsatkichlarga erishishni kuzatish jarayoni; investitsiyadan keyingi bosqich — ishlab chiqarish quvvatlari foydalanishga topshirilgan paytdan boshlab obyektning besh yillik faoliyatiga qadar bo‘lgan davr; infratuzilma loyihasi — past rentabelli yoki rentabelsiz ijtimoiy, yo‘l-transport, suv xo‘jaligi va muhandislik-kommunikatsiya obyektlarini qurish, modernizatsiyalash, rekonstruksiya qilish hamda kengaytirishga qaratilgan loyiha; loyiha — mahsulot (tovar, ish, xizmat)ni yaratishga yo‘naltirilgan alohida o‘zaro bog‘langan tadbirlar majmui. Loyihalar maqsadidan kelib chiqib, investitsiya va infratuzilma loyihalariga bo‘linadi; loyiha tashabbuskorlari — Investitsiya dasturi doirasida investitsiya loyihalarini amalga oshirishga rahbarlik qiluvchi davlat boshqaruvi organlari, tashkilotlar, xo‘jalik birlashmalari hamda Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari; loyiha-smeta hujjati — hajmiy-rejali, amaliy va texnikaviy yechimlarni, binolar, inshootlar va boshqa obyektlarning qurilishi, rekonstruksiyasi hamda mukammal ta’mirlanishi, shuningdek, obodonlashtirish ishlari qiymatini belgilovchi loyiha hujjati; loyiha hujjatlari — loyihani moliyalashtirish shartlarini hisobga olgan holda belgilangan loyihani amalga oshirishning yakuniy, eng oqilona va samarali texnik, tashkiliy va moliyaviy- iqtisodiy yechimlarini belgilovchi ishchi loyiha; loyiha pasporti — Investitsiya dasturiga kiritish uchun taklif etiladigan loyihaning asosiy parametrlari to‘g‘risidagi axborotni o‘z ichiga oluvchi hujjat; markazlashtirilmagan manbalar — investorning shaxsiy mablag‘lari, O‘zbekiston Respublikasining kafolatisiz olingan, shu jumladan, chet el banklaridan olingan bank kreditlari, to‘g‘ridan to‘g‘ri chet el investitsiyalari; past quvvatda ishlayotgan korxona — Investitsiya dasturi doirasida (moliyalashtirish manbalaridan qat’i nazar) ishga tushirilgan va quyidagi mezonlarga mos keladigan korxona: mavjud quvvatlardan foydalanish belgilangan texnik-iqtisodiy parametrlarga nisbatan kam bo‘lgan (yarim quvvatda ishlayotgan) va mos davrga nisbatan kam soliq to‘lovlarini amalga oshirgan; uskunalarning ishlab chiqarish quvvatlaridan past darajada foydalaniladigan (60 foiz); rivojlanish konsepsiyasi (strategiyasi) — O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan tasdiqlanadigan va uzoq muddatli istiqbolda sanoat tarmoqlari hamda hududlarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlarini amalga oshirish bo‘yicha strategik vazifalarni o‘z ichiga oluvchi, aniq tarmoqlar va hududlarning kompleks, istiqbolli va ilmiy asoslangan rivojlanish rejasini o‘zida aks ettiruvchi hamda mavjud muammolar bosqichma-bosqich va tizimli hal etilishini ta’minlovchi hujjat; texnik-iqtisodiy asoslar yoki texnik-iqtisodiy hisob-kitob — loyihaning umuman eng ko‘p miqdordagi qiymatini va moliyalashtirish ehtiyoji hajmini ko‘rib chiqilgan moliyalashtirishning dastlabki shartlarini hisobga olgan holda belgilab beruvchi muqobil variantlarni o‘rganish asosida loyihani amalga oshirishning eng samarali texnik-texnologik va tashkiliy yechimini tanlashni asoslab beruvchi loyihaoldi hujjatlar; chetlanishlar — bu investitsiyadan keyingi monitoring jarayonida aniqlanadigan texnik- iqtisodiy parametrlarning amaldagi natijalarining rejalashtirilgan natijalarga ko‘ra o‘zgarishlaridir. 4. Quyidagilar Investitsiya dasturini shakllantirishning asosiy tamoyillari hisoblanadi: respublikani rivojlantirishning asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari bilan muvozanatlashtirish; belgilangan tartibda tasdiqlangan loyihaning (investitsiya loyihasining texnik-iqtisodiy asoslanishi, texnik-iqtisodiy hisob-kitobi va biznes-rejalari) mavjud bo‘lishi; loyihalarning moliyaviy, mineral xomashyo, tabiiy, mehnat resurslari va boshqa resurslar bilan o‘zaro bog‘liqligini ta’minlash; har bir loyihani amalga oshirishda va ular doirasida ajratiladigan mablag‘larni o‘zlashtirishda kambag‘allikni qisqartirish va aholining turmush darajasini oshirish; aholining yashash sharoitlarini yaxshilash bilan bog‘liq barcha dolzarb masalalarni hal etish uchun talab etiladigan mablag‘lar hajmini aniqlash va ushbu masalalarni Investitsiya dasturi doirasida qamrab olish; respublikada olib borilayotgan investitsiya siyosatida ko‘zda tutilgan mamlakat iqtisodiyotining real sektorining hududlarni rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlari bilan integratsiyasi qilinishini ta’minlash; ishlab chiqarish quvvatlarini kompleks joylashtirishning asosiy tamoyillariga amal qilinishi, xususan, ishlab chiqarishni xomashyo manbalari, yoqilg‘i, infratuzilma, transport-kommunikatsiya va mehnat resurslariga yaqinlashtirish, birinchi navbatda resurslarning eng samarali turlarini o‘zlashtirish va ulardan kompleks foydalanish; loyihalarni tarmoqlar va hududlarning rivojlanish dasturlarida belgilangan muddatlarga muvofiq bosqichma-bosqich amalga oshirish; aholi turmush darajasining sifatini oshirishga yo‘naltirilgan sog‘liqni saqlash, ta’lim va uy- joy kommunal xizmat ko‘rsatish sohalaridagi ijtimoiy ahamiyatga ega loyihalarni moliyalashtirish; mineral xomashyo resurslarini va qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini chuqur qayta ishlash, ilg‘or texnologiyalarni joriy etish orqali yuqori qo‘shilgan qiymatga ega, tashqi bozorda raqobatbardosh bo‘lgan mahsulotlarni ishlab chiqarish; to‘g‘ridan to‘g‘ri, shu jumladan, chet el investitsiyalari va kreditlarini olib borilayotgan investitsiya siyosatining ustuvor yo‘nalishlariga muvofiq o‘zaro manfaatli shartlarda jalb etish; investitsiya takliflarini tayyorlash va tashabbuskorlar tomonidan kiritiladigan loyihalarni, ularning iqtisodiy samaradorligi va istiqbolini hisobga olgan holda tanlashning ta’sirchan va shaffof mexanizmini joriy etish; loyihalarni davlat-xususiy sheriklik shartlarida amalga oshirish uchun investorlarni, shu jumladan, chet ellik investorlarni jalb etish hisobidan mamlakat iqtisodiyotiga yo‘naltiriladigan investitsiyalar hajmini oshirish; transport infratuzilmasini rivojlantirish va takomillashtirish, shu jumladan, transkontinental transport koridorlariga integratsiyalash, logistika majmualarini va transport-logistika “xab”larini tashkil etish; davlat mulki obyektlaridan samarali foydalanishni tashkil etish va ularni xususiylashtirish doirasida yirik loyihalarni qamrab olish hamda bo‘sh turgan yakunlanmagan qurilishlarni belgilangan tartibda moliyalashtirish yo‘li bilan ularning hajmlarini kamaytirish. 5. Investitsiya dasturining barcha hisob-kitoblari respublikaning uch yillik davrga mo‘ljallangan ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish parametrlarining prognozlari hamda rivojlanish konsepsiyalariga muvofiq amalga oshiriladi hamda qo‘shimcha ravishda kuyidagi mezonlar hisobga olinadi: tarmoq (hudud)ning istiqboldagi prognoz ko‘rsatkichlari va eksport salohiyatining prognoz ko‘rsatkichlarining o‘sish sur’atlari; tarmoqning belgilangan makroiqtisodiy va ijtimoiy ko‘rsatkichlarga ta’sirining o‘zgarishi va eng ko‘p ish o‘rinlarini tashkil etish imkonini beruvchi investitsiya loyihalarini tanlash va amalga oshirish; o‘zlashtirilgan va jalb etiladigan investitsiyalarning samaradorligi, asosiy fondlarning holati va quvvatlardan foydalanish darajasi va loyihalarning ijtimoiy ahamiyati. 6. Investitsiya dasturi tarmoqlar va hududlarni rivojlantirish konsepsiyalari va dasturlari, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti va Vazirlar Mahkamasining hujjatlari asosida investitsiya loyihalarini amalga oshirish muddatlari va moliyalashtirish manbalarini hisobga olgan holda, har yili uning asosiy ko‘rsatkichlariga aniqlik kiritish va yangilash orqali mazkur Nizomga 1-ilovada keltirilgan O‘zbekiston Respublikasi Investitsiya dasturini uch yillik davrga shakllantirish va amalga oshirish sxemasiga muvofiq shakllantiriladi va amalga oshiriladi. Investitsiya dasturini shakllantirish jarayoni bir yillik davrga ega bo‘lib, har bir yil yakunida tayyorlash, muvofiqlashtirish va tuzatishlar kiritishni ta’minlaydigan jadval asosida amalga oshiriladi. 7. Investitsiya dasturini amalga oshirishning birinchi yiliga loyiha hujjatlari va moliyalashtirish manbalari tasdiqlangan, yangidan boshlanadigan loyihalar, shuningdek, oldingi dasturda belgilangan amalga oshirish muddatlarini hisobga olgan holda bir davrdan keyingisiga o‘tadigan loyihalar kiritiladi. Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligi Investitsiya dasturi amalga oshirilayotgan birinchi yilda belgilangan ko‘rsatkichlar bajarilishining tanqidiy tahlilini amalga oshiradi, shuningdek, mavjud moliyaviy va boshqa resurslar bilan o‘zaro bog‘langan tuzatishlarni kiritish va mavjud kamchiliklarni bartaraf etish bo‘yicha tegishli choralar ko‘radi. Investitsiya dasturini amalga oshirishning ikkinchi yiliga qiymatiga belgilangan tartibda aniqlik kiritilgan, tender yoki tanlov natijalari bo‘yicha belgilangan amalga oshirish muddatlarini hisobga olgan holda, birinchi yildan o‘tadigan loyihalar, shuningdek, loyiha hujjatlari birinchi yili tayyorlanadigan va tasdiqlanadigan yangi boshlanayotgan loyihalar kiritiladi. Investitsiya dasturini amalga oshirishning uchinchi yiliga qiymatiga belgilangan tartibda aniqlik kiritilgan, tender yoki tanlov natijalari bo‘yicha belgilangan amalga oshirish muddatlarini hisobga olgan holda, yildan-yilga o‘tadigan loyihalar, shuningdek, loyiha hujjatlari ikkinchi yili tayyorlanadigan va tasdiqlanadigan yangi boshlanayotgan loyihalar kiritiladi. 8. Investitsiya dasturining loyihasi quyidagi tartibda shakllantiriladi: Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligi — XMI/XHMT, Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi mablag‘lari va boshqa markazlashtirilmagan manbalar hisobidan moliyalashtiriladigan investitsiya loyihalari bo‘yicha har yili 1-aprelga qadar Investitsiya dasturiga kiritish uchun loyihalarni shakllantirishga doir metodik tavsiyalarni ishlab chiqib, davlat boshqaruvi organlari, tashkilotlar va xo‘jalik birlashmalariga taqdim etadi; Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligi Iqtisodiyot va moliya vazirligi bilan birgalikda Investitsiya dasturining barcha moliyalashtirish manbalari hisobidan yig‘ma ko‘rsatkichlarni har yili 1-avgustga qadar shakllantiradi; Tashqi ishlar vazirligi O‘zbekiston Respublikasining chet eldagi diplomatik vakolatxonalari bilan birgalikda Investitsiya dasturi loyihasiga kiritilgan investitsiya loyihalarini amalga oshirish uchun chet ellik investorlarni jalb etishda Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligiga ko‘maklashadi. 9. Quyidagilar loyihalarni Investitsiya dasturining manzilli qismiga kiritishning majburiy shartlari hisoblanadi: XMI/XHMT, Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi hamda markazlashtirilmagan manbalar hisobidan amalga oshiriladigan loyihalarning belgilangan tartibda tasdiqlangan loyihaoldi yoki loyiha hujjatlari yoki loyiha-smeta hujjatlari mavjudligi, to‘g‘ridan to‘g‘ri, shu jumladan, chet el investitsiyalari hisobidan amalga oshiriladigan loyihalar bundan mustasno; tasdiqlangan moliyalashtirish manbalari va loyihaning umumiy qiymati 500 ming dollardan kam bo‘lmagan miqdorda; mazkur Nizomga 2-ilovaga muvofiq shaklda rasmiylashtirilgan investitsiya loyihalari bo‘yicha loyiha pasporti; Investitsiya dasturiga kiritish uchun boshqa asoslar (O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining yoki Vazirlar Mahkamasining hujjatlari). 10. Quyidagilar Investitsiya dasturiga loyihalarni kiritish uchun tanlab olishning asosiy mezonlari hisoblanadi: loyihaning maqsadga muvofiqligi va iqtisodiy samaradorligi; kambag‘allikni qisqartirish, ish o‘rinlarini tashkil etish va aholining turmush darajasi sifatini oshirishni ta’minlashga yo‘naltirilgan ijtimoiy manfaatlar; loyihaning tasdiqlangan tarmoqlar va hududlarni rivojlantirish konsepsiyalari va dasturlarining kutilayotgan natijalari bilan o‘zaro bog‘liqligi; loyihalarning bo‘sh turgan yoki samarasiz foydalanilayotgan davlat mulki obyektlarida joylashtirilishi; ishlab chiqarish quvvatlarining jadal rivojlanishini, mineral xomashyo resurslari va qishloq xo‘jaligi mahsulotlarining chuqur qayta ishlanishini, yuqori qo‘shilgan qiymatga ega mahsulotlarning ishlab chiqarilishini ta’minlash hamda eksportga mo‘ljallangan va import o‘rnini bosuvchi mahsulotlarni ishlab chiqarish; loyihaning energiya samaradorligi va uni amalga oshirish natijasida elektr energiyasining tejamkorligini ta’minlash. Download 136.39 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|