Töb-der tarihi İsmail Aydın “de te fabula narratur” “anlatılan senin hikayendir”
Download 3.81 Mb. Pdf ko'rish
|
Partha Sarathi Sen Gupta tara-
fından kaleme alınmıştır. Bültenin 16 ve 17.sayfalarında Mahmut Yaşar’ın sanat ve edebiyat der- gilerinden derlediği “Dergi Notları”, “Hukuk Köşesi”nde ise Av. Halit Çelenk’in kaleme aldığı “Anayasa Mahkemesinin İptal Kararı” başlıklı yazılara yer verilmiştir. 22.sayfada “FISE’nin Şili Halkı İçin Çağrısı” başlıklı bildirisi bulunmak- tadır. Bildiride özetle; “FISE bütün dünyadaki öğretmenlere çağrıda bulunarak derhal eyleme geçmelerini, Şili’li liderlerin ve tüm tutuklu yurtseverlerin hayatlarını kurtarmak için ellerindeki tüm olanaklarını kullanmalarını ister” 382
denilmektedir. Bültenin arka yüzünde “TÖB-DER Merkez Yürütme Kurulu’nun Haşhaş Konusundaki Bildirisidir” başlıklı bildiri metni yayınlanmıştır. Bildirinin bazı bölümlerini özet olarak buraya aktarmayı uygun gördük; TÖB-DER’İN HAŞHAŞ EKİMİ KONUSUNDAKİ BİLDİRİSİ “Haşhaşı Ekeriz – Üsleri Sökeriz” “Haşhaş ekimine yasaklama getirilmesi kamuoyunun ve basının susturul- duğu bir dönemde olmuştur. (…) Haşhaş sorunu aynı zamanda bir bağım- sızlık sorunudur. (…) Öteden beri üzerine titrediğimiz devletimizin tam bağımsızlığından ödün vermenin, işi nerelere götürdüğü ortaya çıkmıştır. Biz ülkemizin bağımsızlığını, Mustafa Kemal’in tam bağımsızlık ilkesinin ışığında değerlendiriyor, haşhaş ekiminin yeniden başlaması konusunda- ki olumsuz girişimlere boyun eğilmesinin karşısında olduğumuzu dosta düşmana açıkça bildiriyoruz.(…)” 383
1.8.1974 tarihinde çıkan Bültenin 78. sayısının manşetinde “Askeri Yar- gıtay TÖS Davası Kararını Bozdu” haberi bulunmaktadır. Yazının bazı bölümlerini araştırmacılara kolaylıklar sağlayacağına inandığımız için bu- raya aktarmayı faydalı bulduk. Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 2 nolu Askeri Mahkemesi’nce verilen mahkumiyet kararı Askeri Yargıtay 4.Da- iresi tarafından esastan bozulmuş ve tutuklu bulunan öğretmenler ser- best bırakılmıştır. (…) Nejat Erden tarafından Devrimci Eğitim Şurası bildi- 188 risi okunmuş, oya sunulan bildiri oybirliği ile kabul edilmiş, Genel Başkan Fakir Baykurt kapanış konuşmasını yaptıktan sonra; Can Yücel tarafından hazırlanan Devrimci Eğitim Şurası Andı 384 ayakta ve hep birlikte okun- muş, Dağ Başını Duman Almış marşı söylenerek şuraya son verilmiştir. (…) Sonuç olarak:I. Devrimci Eğitim Şurası çalışmaları, müsnet suçun de- lili olarak kabul edilmemiş; 2. Devrimci Eğitim Şurası toplanamamış, bu şura için basılan bildiriler TÖS idarecilerinin tasvibinden geçtiği açıklık kazanmadığından, TÖS’ü bağlayıcı nitelikte görülmemiş; diğer delillerin ise TÖS’ün TCK’nun 141/1.maddesinin öngördüğü cemiyet haline dönüş- tüğünün ispatına yeterli olmadıkları sonucuna varılmıştır.” Bültenin çıkışı sırasında TC Hükümeti, Kıbrıs’ta yaşanan çatışmalar üze- rine 20 Temmuz 1974’te “Kıbrıs Barış Harekatı” adı altında Adaya asker çıkartarak adanın kuzeyini işgale başlamıştır. Bu konu Bültenin “Başyazı”- sında da işlenmiş, TÖB-DER Genel Başkanı Ali Bozkurt Başbakan Bülent Ecevit’e aşağıda özet olarak verilen telgrafı göndererek “Kıbrıs Barış Ha- rekatı” nı desteklemiştir.
TÖB-DER Merkez Yürütme Kurulu’nun yayınladığı “Kıbrıs Konusundaki Bildirimizdir” başlıklı bildiri yayınlanmıştır. Bildirinin sonuç paragrafı şu şekildedir; “Biz Türkiye öğretmenlerinin tek ve en güçlü temsilcisi TÖB-DER olarak Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’nin uygulamaya yönelik olduğu bağım- sız dış politikayı ve Kıbrıs Türk ve Rum halklarının özgür ve kardeşçe yaşayacağı bağımsız-federatif Kıbrıs biçiminde belirlenen politikayı destekliyoruz ve yanındayız. 24.7.1974” 385 Başbakan Bülent Ecevit’in TÖB-DER’e gönderdiği ve “Kıbrıs konusunda TÖB-DER’in gösterdiği duyarlılığa teşekkür ettiği” mesajı ile TÖB-DER Ge-
189 nel Başkanı Ali Bozkurt’un Başbakan Ecevit’e gönderdiği mesaj yer al- maktadır. TÖB-DER’in mesajının birkaç cümlesini belge olsun diye buraya aktarmayı uygun görüyoruz: (Bülten sayı 79) “Türkiye’nin tek ve en güçlü öğretmen örgütü TÖB-DER olarak Hükü- metimizin Kıbrıs politikasını tüm olarak destekliyoruz. Türk Silahlı Kuv- vetleri’ne yardım kampanyamızda biriken 290 bin Tl’yi Silahlı kuvvet- ler emrine derhal yatırmış bulunuyoruz. Yardım kampanyamız devam edecektir. Öğretmenler olarak Kıbrıs hareketi konusunda biz düşen tüm görevleri eksiksiz olarak yapacağımızı bildirir, Cumhuriyet Hükü- meti’ne ve Türk Silahlı Kuvvetlerimize başarılar diler, saygılar sunarım. 14. 8. 1974” Bültenin “Haberler” başlıklı bölümündeki bazı haber başlıkları da şu şekilde verilmiş; “Lice kaymakamının öğretmenlere baskısı”, “Ağrı/Taş-
bültenin 6.sayfasında yer bulmuş kendine. 386 10. sayfada “Emperyalizmi İyi Tanıyalım” başlıklı yazıya yer verilmiş. 387
Yazının altındaki imza Tahsin Çopur’a ait. 11 ve 12.sayfalarda “Çalışma Programı Hazırlama Komis- yonu Raporu” 388
yayınlanmıştır. Rapordan bazı cümleler; “Öğretmenin toplumsal mücadelesinin yönü ve niteliğinin saptanması, II. Devrimci Eğitim Şurasının örgütümüzce hazırlanması ve toplanması, Sendika hak- kının elde edilmesine yönelik eylemler, haber Bülteninin biçim ve içerik yönünden dergiye dönüştürülmesi, ücretsiz yetiştirici öğrenci kursları, Yurt dışındaki öğretmen kuruluşlarıyla ilişkilerin geliştirilmesi yönünde çalışmalar vb” 14-15.sayfalarda “II. Genel Kurula Sunulan Çalışma Programı Taslağı (1974-1976)” yayınlanmıştır. Rapordaki bazı görüşler şöyledir; “II. GENEL KURULA SUNULAN ÇALIŞMA PROGRAMI TASLAĞI (1974-1976)” “ (…) Tüm yoksul ülkelerde olduğu gibi bizim ülkemizde de öğretmen; işçi, köylü, küçük esnaf ve dar gelirli memur kökenlidir. (…) bu nedenle 190 öğretmen cehaletin karanlığına terk edilen ve sömürülen geniş halk yı- ğınlarının bağımsızlık ve demokrasi yolunda verdiği mücadele safında yerini almalıdır. (…) Öğretmen sorunlarını yurt ve toplum sorunlarından ayrı görmek sadece egemen sınıfların işine yarar. Yurt ve toplum sorun- ları çözülmedikçe öğretmen sorunları da çözümlenemez. (…) Toplumun her bireyi gibi öğretmen de insanca yaşamak için sosyal ve ekonomik olanakları olsun ister. Bu, en doğal hakkıdır. Sınıflı toplumlarda, sınıf ve
18-19.sayfalarda TÖB-DER’in IX. Milli Eğitim Şurası’na sunulan “Muha- lefet Şerhimizdir” başlıklı rapor bulunmaktadır. Raporda Şura’nın “ha- zırlanma yöntemi ve içeriği, şura bileşenleri, ön taslağın içeriğinin yeter- sizliği, mesleki eğitime yönelik önerilerin yetersizliği” gibi noksanlıkları eleştirilmektedir. Av. Halit Çelenk’in hazırladığı “Hukuk Köşesi”nin bu sayıdaki başlığı “Der-
ise TÖB-DER Merkez Yürütme Kurulu’nun yayınladığı “Kıbrıs Konusunda- ki Bildirimizdir” başlıklı bildiri yayınlanmıştır. Bildirinin sonuç paragrafı şu şekildedir; “Biz Türkiye öğretmenlerinin tek ve en güçlü temsilcisi TÖB-DER olarak Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’nin uygulamaya yöne- lik olduğu bağımsız dış politikayı ve Kıbrıs Türk ve Rum haklarının özgür ve kardeşçe yaşayacağı bağımsız-federatif Kıbrıs biçiminde belirlenen politikayı destekliyoruz ve yanındayız. 24.07.1974”
Bültenin 79. sayısı 15.8.1974 tarihinde yayınlanacaktır. Manşetinde “TÖB-DER Şubelerinin Tüm Yurtta Halk Çocukları İçin Açtığı Parasız Kurslar Başarıyla Sürmektedir” haberi yer almaktadır. Haberde “Gazi- antep şubesinin açtığı kursta 40 öğretmenin 1400 öğrenciye ders verdi- ği “ örneklem olarak anlatılmıştır. “Başyazı” 389
da Cemil Çakır’ın yazdığı “Halkın Gücü” başlıklı yazı bulunmaktadır. Yazıda özet olarak Lord Cru- son’un Lozan’da İsmet Paşa’ya “ekonomik bakımdan yine bize muhtaç olacaksınız” sözlerinden yola çıkılarak günümüz İngiltere Başbakanı’nın “Türkler Adaya çıkartma yapabilirler mi?”aşamasına gelindiği belirtilerek
191 şöyle denilmektedir; ”Kıbrıs’a yapılan Barış Hareketi ile bağımsızlıktan ve demokrasiden yana olan halkımız, emperyalizme ve onun uzantısı olan faşizme karşı kendi gücü ile neler yapabileceğini de bir kez daha göster- miş oldu. Yeterki bu güç, ulusal çıkarlarımız için kanalize edilebilsin.(…)” Bültende 3-7. sayfalar yeni yönetimin sorumlu olduğu bölgeleri göste- ren çizelgelerle doldurulmuş, 7.sayfada Hülya Zağyapan’ın “Halkın Öğ-
başlıkları şöyledir: ”Japon Öğretmenlerinin Sürekli Mücadelesi; Japon öğretmenleri artan hayat pahalılığı karşısında ücretlerinin yükseltilmesi için 11 Nisan günü bir günlük greve gitmişler, greve 270 bin ilk ve orta de- receli okul öğretmeni katılmış, greve Dünya İşçi Sendikaları Konfederas- yonu (WFTU) ve FISE destek vermiştir.” , “Uluslararası Öğrenci Birliği’nin III. Kongresi 7-14 Mayıs tarihlerinde Budapeşte’de yapıldı”, “Suriyeli Öğ- retmenlerin Kongresi 18 Nisan’da Şam’da yapıldı. Kongrede FISE’yi İkinci başkan Paul Rihing ve Genel Sekreter Daniel Retureau temsil etmiştir.” 10 ve 11.sayfalarda FISE İkinci Başkanı Makkawi Kogali’nin kaleme aldığı “Asya Kollokyumunun Sonuçları” başlıklı yazı göze çarpmaktadır. 390
12- 15.sayfalarda FISE Genel Sekreteri Marius Delsal’ın “Afrika Seminerleri” başlıklı yazısı bulunuyor. 391
“Eğitim Köşesi”nin konu başlığı “Artı Değer” olarak belirlenmiş. Av. Halit Çelenk, “Hukuk Köşesi”nde “Şikayet” konusunu anlatmış 24.sayfada. Bültenin 80. sayısının tarihi 1.9.1974’tür. manşetinde “Merkez Yürütme Kurulumuz Milli Eğitim Bakanı ile Görüştü” haberi var. Habere göre TÖB-DER yöneticileri 27. 8. 1974 tarihinde Milli Eğitim Bakanı Mustafa Üstündağ ile bir görüşme yapmış, kendisine öğretmenlerin çeşitli mesle- ki ve özlük sorunlarını içeren bir mektup sunmuşlardır. “Başyazı” nın konusu “Siyasi Partiler ve TÖB-DER”dir. 392
Bu yazıda özetle şu görüşlere yer verilmektedir: TÖB-DER VE SİYASİ PARTİLER
ler Yasası’nın maddeleriyle sınırlıdır. (…) böyle olmakla birlikte devrimci, 192 anti-emperyalist ve ulusların bağımsızlığından yana bir mücadeleyi be- nimsemiştir. Ve en başta gelen özelliği ise bir meslek örgütü olmasıdır. (…) Bütün bunları neden mi söylüyoruz? Son zamanlarda gerek kurulmuş, gerekse kurulmakta olan partilerin ilk girişimlerini derneğimizde başlat- mak istemelerinden ötürü söylüyoruz. 393 (…) Siyasi partiler karşısındaki bu tutumumuz elbette ki, partiler üstü bir tavır benimsediğimiz anlamına gelmez. (…) siyasi partilerimizin dernek çalışmalarımıza karışmama- larını; kongrelerimizde ve benzer çalışma alanlarımızda müdahaleci girişimlere arzu duymamalarını; böylesi çabaların bizleri zor durumda bırakacağını ve bu durumların kendilerine de kazanç getirmeyeceğini bil- melerini isteriz. (…)” 394 Bültenin 2. sayfasında “Kuruluşumuzun Üçüncü Yılında Şube Sayımız 500’ü Geçti” 395
başlıklı bir habere rastlıyoruz. Yazıda 3 Ekim 1971’de ku- rulan TÖB-DER şubelerinin sayısının yeni kurulanlarla birlikte 506’ya 396 ,
başlıklı bölümünde; “Burdur’da Beş Üyemiz Beraat Etti”, “Türkiye Adını Almak İçin Başvurduk” 397
,”Beş Köylü Pertek Şubemize Fahri Üye oldu”, “Başarılı öğrencisine Bekir Yıldız’ın Kara Vagon adlı kitabını hediye eden öğretmene soruşturma açıldı” haberleri öne çıkmaktadır. Bültende Bur- hanettin Biber’in “Şubelerimiz ve Lokal Çalışmaları”, Cemil Çakır’ın Yeni Halkçı gazetesi muhabiriyle yaptığı söyleşi, Habip Barut’un “Örgüt Disip- lini ve Eleştiri” başlıklı yazılarıyla, Şakir Baysöz’ün mektubuna yer veril- miştir. Daha önceki sayılarda zikrettiğimiz Asya Kollokyumu yazılarından biri daha bültenin bu sayısında yer almıştır. Yazının başlığı; “Öğretmen
Başkanıdır. İlhami Soysal’ın kaleme aldığı ve Av. Halit Çelenk’in yazdığı “Hukuk Yazıları” adlı kitabını değerlendirdiği yazısı 13.sayfada yer bul- muş kendine. Pakize Türkoğlu ise “Barbina Öğrencilerinden Mektup” adlı kitabı değerlendirmiş “Mektup” başlıklı yazısında. Hikmet Altunkay- nak; Zühtü Bayar’ın kaleme aldığı “Nazım Hikmet Üzerine” adlı kitabı tanıtıyor bültenin 15.sayfasında. “Hukuk Köşesi”nde Av.Halit Çelenk’in
yazısı bulunuyor. “Eğitim Köşesi”nin konusu ise “Terimler-Kavramlar”. 398
193 15.9.1974 tarihinde çıkan 81. sayının manşetinde “Ulusal ve Demokra- tik Eğitim İstiyoruz” başlıklı yazıyı görüyoruz. “İlköğretim Haftası” nede- niyle hazırlanan bu yazıda özetle şu görüşlere yer verilmektedir: “222 sayılı İlköğretim Yasası, her yıl devlet bütçesinin %3’ünün ilköğre- tim alanına yatırılmasını emretmektedir. (…) 1963-73 yılları arasında 222 sayılı yasaya uyulmayarak yasanın öngördüğü yatırımlardan 5 milyar 31 milyon lira, 1973 yılında 1 milyar, bu yıl ise 1 milyar 274 milyon lira kesinti yapılmıştır. Bu durumda Türkiye halkının ilköğretim hakkı çiğnenmiştir.
Amerikan emperyalizmi süt tozundan 1968 yılında ilköğretim program- larında yapılan değişikliklere kadar müdahale etmiştir. (…) Cehaleti ve
Bültendeki başlıklarda kurulan 9 şubenin olduğu duyurulmaktadır. 399
üyelerimiz maaşlarını alamadı”, “Kuyucak Lisesi’nde sınav yolsuzluğu”, “Samandağ’da sekiz üyemize soruşturma açıldı.” Bültenin 7. sayfasında “İlköğretimdeki Durum” başlıklı yazı var. 400 TÖB-
DER Terme Şubesinin “Örgütlenmeye çağrı” bildirisi 8.sayfada. “Milli Eğitim Bakanlığ’ından Dileklerimiz” başlıklı yazı 9.sayfada yer bulmuş kendine.
401 Ertuğrul Saraç imzalı “Orta Dereceli Okullarda Sanat ve İş Eğitimi” başlıklı yazı 10. sayfada. Cemil Çakır’ın kaleme aldığı “Kıbrıs ve Emperyalizm” başlıklı yazı bültenin 11. sayfasında yer almaktadır. 402
Mahmut yaşar imzalı “Okul Kitaplıklarının Durumu ve Birkaç Öneri” 403
ve Gelişme” adlı yazısı bulunmaktadır. 404
“Hukuk Köşesi”nde Av. Halit Çelenk’in “Af Yasasına Göre Başvurma Yöntemi” başlıklı yazısına yer ve- rilmektedir. Bültenin 3 sayfası şiire ayrılmıştır. Başaran’ın “Gök Ekin” şii- riyle, Nazım Hikmet’in “Dokuzuncu Yıldönümü” adlı şiiri. “Zeynel Gül’ün kaleme aldığı “Ders Kitaplarına Seçilen Konular” başlığıyla bültene ko- nulmuş. TÖB-DER Konya Şube başkanı Bahattin Acar’ın “Yeni Öğretim Yılı ve Sorunlar” başlıklı bir inceleme yazısının birinci bölümü 20 ve 21. 194 sayfalarda. EMO (Elektrik Mühendisleri Odası) yayın organından alınan “Üniversiteye Kim Giriyor” başlıklı yazıya 22 ve 23.sayfalarda yer veril- miş. Bültenin arka yüzünde “Yan Ödemeler” konulu bir yazı bulunuyor. 1.10.1974 tarihinde yayınlanan 82 sayılı TÖB-DER Bülteni’nin manşetin- de “Örgütlenme Çalışmalarımız Sürüyor” başlıklı haber bulunmaktadır. Bültende yeni kurulan 9 şubenin haberi bulunuyor. 405
“Şubelerimizden Haberler” başlıklı sayfalarda sadece baskı, dayak, sürgün vb.haberleri değil kültürel faaliyetlerin de yoğun olarak sürdüğünü okumaktayız. “Ar- dahan şubemiz 72. Koğuş’u sahneye koydu”, “Urfa şubemiz geliri Adem Yavuz’a bırakılmak üzere Irgat adlı oyunu sergiledi” 406 “Fethiye Şubemiz Duvarların Ötesi adlı oyunu sergiledi”, “Çerkeş şubemiz 403. Kilometre oyununu sergiledi”. Konya TÖB-DER şube başkanı Bahattin Acar’ın “Yeni Öğretim Yılı ve So-
Mehmet Koç’un hazırladığı “Eğitim Sorunları Üzerine Notlar”, ülkemiz- deki bölgeler ve cinsiyetler açısından yaşanan eşitsizlikleri anlatıyor. “Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (TÖB-DER) Tü- züğü”10 ve 15.sayfalarında yayınlanmıştır. Derneğin amacı tüzüğün 3.maddesinde şu şekilde açıklanmıştır: “Atatürk devrimleri, İnsan Hak- ları Evrensel Beyannamesi ile Anayasamızın milli, demokratik, laik ve sosyal hukuk devleti kapsamı içinde, üyelerinin tüm ekonomik, sosyal ve özlük haklarını koruyup geliştirerek birleşmelerini ve dayanışmala- rını sağlamaktır.” Tüzükte geçici 1.maddeye göre “MYK’nın başvurması üzerine Bakanlar Kurulunca izin verildiği takdirde derneğin adı Türkiye Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği olarak değiştirilecektir” hükmü bulunmaktadır. Bültenin16. sayfasında Serpil Akmaner “Barbiana Öğrencilerinden Mek-
ana Öğrencilerinden Mektup” 407 adlı kitabı değerlendirmiş. 17.sayfada İlhan Selçuk’un 26.9.1974 tarihli Cumhuriyet gazetesinde ya- yınladığı “Utanç Listeleri” başlıklı yazı var. Selçuk bu yazısında üniversite sınavlarını kazanan ve ilk 50 içerisinde yer alan öğrencilerin mezun ol-
195 dukları liseleri sıralamış, İş Bankası’nın bu “Başarılı” öğrencilere 5 biner lira ödül vermesini eleştirmiş. 408
Bültenin 18-21.sayfalarında “Türkiye’de İlköğretim Sorunu” başlıklı an- cak imzasız bir yazıya yer verilmiş. “Hukuk Köşesi”nde Av. Halit Çelenk’in
zünde Hikmet Altunkaynak; Mehmet Bayrak’ın “Tevfik Fikret”, Halit Çe- lenk’in “Hukuk Yazıları” adlı kitaplarını tanıtmış.
409
“Başyazı” da “Sorunlar ve Tutumumuz” başlıklı bir yazı var. Yazıda yer alan görüş- lerden bir bölümünü buraya aktarmayı faydalı bulduk; “(…) Öteden beri
Download 3.81 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling