To'g'risidagi dastur doirasida amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar sanoatda tarkibiy tub o'zgartirishlar jarayonini chuqurlashtirish imkonini berdi

6. Tanlangan texnologik ishlab chiqarish jarayonining bayoni.

6.1. Jarayonning fizik – kimyoviy asoslari
Karbamid (NH₂)₂CO azotli o‘g‘itlar ichida eng ko‘p miqdorda ozuqa elementini tutib, uning tarkibida 46 - 46,5% azot elementi mavjud. Karbamidning texnik nomi mochevina bo‘lib, u toza holatda rangsiz, hidsiz oq kristall tuzdir.Atmosfera bosimida suyuqlanish haroratigacha qizdirilsa, karbamid parchalanadi bunda ammiak ajraladi. Bu jarayonda avval ammoniy sianit, so‘ngra ammiak vassionit kislota hosil bo‘-ladi:
(NH₂)₂CO  NH₄OCN HOCN +NH₃ (6.1.1)
Sianit kislota karbamid bilan birikib biuret hosil qiladi:
HOCN +(NH₂)₂CO NH₂CONHCONH₂ (6.1.2)
Karbamid suvda, spirtda va suyuq ammiakda yaxshi eriydi. To‘yingan suvli eritma tarkibida 20⁰C haroratda 51,8%, 60⁰C haroratda esa 71,9 %, 120⁰C haroratdada 95% karbamid bo‘ladi.
Karbamid ammiak bilan birikib ammiakat hosil qiladi. Unda 46⁰C haroratda 77,9% karbamid bo‘ladi. Harorat ortishi bilan karbamidning suyuq ammiakda erishi ko‘payadi.
Quyida (NH₂)₂CO - NH₃ – N₂O to‘yingan eritmaning egri chiziqli poli-termik diagrammasi keltirilgan.

(NH₂)₂CO – NH₃ – N₂O to‘yingan eritmaning egri chiziqli politermik diagrammasi

Kislotalar bilan karbamid kuchsiz ishqorlar hosil qiladi. Masalan: nitrat (NH₂)₂CO  NNO₃ suvda kam eriydi, qizdirilsa portlash bilan parchalanadi; fosfat (NH₂)₂CO  H₃RO₄ suvda yaxshi eriydi, to‘la parchalanadi.

Karbamid tuzlar bilan kompleks birikmalar hosil qiladi. Bunda har ikki komponent o‘g‘it hisoblanadi. Masalan: Ca(NO₃)₂4(NH₂)₂CO; Ca(H₂PO₄)₂ 4(NH₂)₂CO va eng asosiysi karbofosfatlardir (NH₂)₂COH₃PO₄.
Karbamidning suvli eritmalari 80⁰C haroratgacha o‘z holatini saq-laydi. Undan ortiq haroratda karbamid ammoniy izotsianatga, so‘ngra ammo-niy karbonatga o‘tadi: