Тоҳир Маликов

 1, 
 
Bu yerda: K
тq
– to‘lovga qobillik koeffitsiyenti; 

P
м
– XYuSning barcha pul mablag‘lari; 
M – uzish muddati kelgan to‘lovlar bo‘yicha 
majburiyatlar. 
Koeffitsiyentning darajasi birga teng yoki undan katta bo‘lmog‘i 
lozim. Ana shu shart bajarilsa, XYuS to‘lovga qobil hisoblanadi. Agar 
muddati o‘tgan kreditorlik qarzlarining umumiy miqdori va to‘lovlar-
ning kechikishi belgilangan me’yordan oshsa, kreditorlarning arizasiga 
muvofiq tegishli sud bu yerdan kelib chiquvchi barcha oqibatlarni ino-
batga olgan holda XYuSni bankrot deb e’lon qilish jarayonini boshlashi 
mumkin. Shu munosabat bilan quyidagilarga alohida e’tibor qaratmoq 
lozim: 

bozorga faol kirish bilan bog‘liq holda XYuS moliyaviy bar-
qarorligining o‘sishiga; 

bankrotlikning mavjud belgilariga o‘z vaqtida barham berishga 
(moliyaviy mustahkamlik zaxirasini nazorat qilish); 

investitsiyalarning qoplanish muddatlarini qisqartirishga; 

ishlab chiqarish va tovarlar realizatsiyasi xarajatlarini qisqarti-
rish evaziga foydaning o‘sishiga. 
Bunda XYuS foydasining o‘sishiga ta’sir qiluvchi barcha omillar-
dan faol foydalanmoq lozim. Har bir guruh omillari hisobidan foyda 

---

37 
miqdori o‘zgarishining hisob-kitobi quyidagi tarzda amalga oshirilishi 
kerak: 
– sotilayotgan mahsulot birligiga qilingan xarajatlar o‘zgarishining 
foydaga ta’siri. Buni quyidagi tarzda aniqlash mumkin: 

F
т
 = (T
о
- T
1
) x Rh
1
, 
 
 
Bu yerda: 

F
т
– tannarx omilining ta’siri ostida foydaning 
o‘zgarishi (+,-);