17-mavzu: interaktiv va raqamli marketing reja

_17-MAVZU: INTERAKTIV VA RAQAMLI MARKETING
REJA:

17.1. Internet marketing tushunchasi.

17.2. Global internet tarmoqlari. Internet-treyding. E-mail marketing.
17.3. Pull va Push strategiyalar. Mobil marketing tushunchasi.
17.4. Raqamli marketing tushunchasi. SEO, SMM tizimilar.


17.1. Internet marketing tushunchasi.


Interaktiv marketing iste'molchilarga to'g'ridan-to'g'ri kompaniya bilan bog'lanish uchun ikki tomonlama aloqa kanallaridan foydalanadigan marketing strategiyasidir. Ushbu almashuv shaxsan amalga oshirilishi mumkin bo'lsa-da, so'nggi o'n yilda u deyarli faqat onlayn tarzda elektron pochta, ijtimoiy media va bloglar orqali amalga oshirilmoqda.
Interaktiv marketing to‘g‘ri marketingning tez rivojlanayotgan shakli hisoblanadi. U axborot xizmatlarini tezkor tartibda taqdim etadigan zamonaviy kompyuter xizmatlari yordamida olib boriladi. Buning uchun sotuvchi va haridor o‘rtasida ikki tomonlama elektron aloqalarni o‘rnatishga imkon beradigan tizimlardan foydalaniladi (tijorat tezkor-axborot xizmatlari va internet).
Interaktiv marketing, mijozlar o'zlarining afzalliklarini bildiradigan mijozlarga ishonadilar, shunda marketologlar ko'proq tegishli marketing xabarlarini ishlab chiqarishlari mumkin. An’anaviy marketingidan farqli o'laroq, interaktiv marketing biznes va uning mijozlari o'rtasida ikki tomonlama suhbatni yaratadi. Reklama mijozlarni etaklashdan ko'ra ularni kuzatib boradigan dinamik jarayonga aylanadi. Xaridor har safar mulohaza bildirishga, shaxsiy xohishlarini bildirishga yoki demografik ma'lumotlarni taklif qilishga taklif qilganda, ular reklama beruvchilar reklama harakatlarini boshqarish uchun foydalanishi mumkin bo'lgan ma'lumotlarni taqdim etadilar.
1995 yilgacha, interaktiv marketing elektron tijorat va raqamli reklama sifatida qaralgan.
1997 yilga kelib to'g'ridan-to'g'ri marketing jurnali, interaktiv marketing jurnali bo'lib qayta nomlandi va bugungi kunda interaktiv marketing deb nomlanmoqda. 1999 yildan boshlab Salesforce.com kompaniyasining bulutga asoslangan mijozlar bilan aloqalarni boshqarish (CRM) texnologiyasidan foydalangan holda kompaniyani sotish jarayonini tashkil etish tizimi yo’lga qo’yildi.
1990-yillarning oxirida kontent marketingining rivojlanishi va 2006-yilda Hubspot-ning tashkil topishi bilan, interaktivlik oddiy ikki tomonlama aloqadan tortib to gamifikatsiyaga va undan tashqariga tubdan o'zgarishni ko'rdi. Interaktiv marketingning ushbu o'ziga xos turi interfaol kontent marketingi deb nomlanadi va ko'plab SAAS kompaniyalari yangi turdagi tarkib va raqobatchilar o'rtasidagi farqga bo'lgan ehtiyojni qondirish uchun tashkil etilgan.
Interaktiv marketing mijozlar bilan ochiq muloqot vositasiga tayanar ekan, ijtimoiy media kanallari ushbu strategiyaning asosiy qismi bo'lib, odatda kompaniyaning marketing yoki mijozlar muvaffaqiyati bo'limlari tomonidan boshqariladi. Interaktiv marketing uchun eng keng tarqalgan dastur bu uni savdo-sotiq hunisida qo'rg'oshin generatori sifatida ishlatishdir. Interaktiv marketing deyarli tarkibiy marketing bilan uzviy bog'liqdir, shuning uchun kompaniyalar ko'p marta almashinadigan yoki "virusli" bo'lib chiqadigan auditoriyaga tegishli tarkibni ishlab chiqarishlari va oxir-oqibat o'zlarining sohalarida obro'ga ega bo'lishlari mumkin. Iste'molchilar o'z sohalarida fikr yuritadigan etakchilar etib tayinlanganlarga ishonishga moyildirlar, shuning uchun ushbu strategiya ko'plab yuklab olinadigan sahifalarni olib kirishga olib kelishi mumkin, masalan, ular ma'lumotlardan tashqari ular uchun maxsus yaratilgan ko'proq tarkib orqali tarbiyalanadi va ilgari baham ko'rilgan.
Hozirgi kunda iste’molchiga qaratilgan yuqori e’tibor, narx samaradorligi va haridor hamda sotuvchi orasidagi yuqori interaktiv tezlik kabi sabablarga binoan raqamli marketing an’anaviy marketingdan ustunlik qilmoqda. Iste’molchi va biznes sektorlarining e’tibori an’anaviy marketing media vositalari bo‘lmish televizor, radio, bosma nashriyotlarga qaraganda raqamli marketing media vositalari internet, smartfonlar, simsiz aloqa vositalari va tezkor qidiruv qurilmalariga ko‘proq qaratilmoqda.
Samarali veb-tarmoqlarni yaratishdan foydalangan holda iste’molchilarni o‘ziga jalb qilish va ularning muayyan brendga sodiqligini oshirish bugungi kunning dolzarb masalalari bo‘lib qolmoqda. Biz bugun raqamli media dunyosi fenominal maromda o‘zgarib borayotganini ko‘rishimiz mumkin. Raqamli marketing bu raqamli resurslar bo‘lmish internet, radio, televizor, mobil telefonlari, iste’molchilar uchun mahsulotlarning reklama qilish yoki ularga bo‘lgan motivni shakllantirish maqsadida raqamli reklama displeylaridan oqilona foydalanishdir. Boshqacha qilib aytganda, raqamli marketing elektronik mediya vositalari orqali mahsulot va brendlarni targ‘ib qilishdir. U an’anaviy marketingdan farq qilib, o‘z ichiga raqamli marketing kanallari va metodlarini qamrab oladi. Bular orqali korxona va tashkilotlarga marketing tashviqotlarini tahlil qilishga va iste’molchilarning ayni vaqtdagi xohish-istaklarini aniqlashda yordam beradi.
Raqamli marketing dizayn, reklama va sotuvni o‘z ichiga olgan internetning kreativ va texnik aspektlarini bog‘laydi. U yangi iste’molchilarni jalb etish uchun elektron pochta orqali ma’lumotlar almashinuviga ruxsat etibgina qolmasdan iste’molchilarni mahsulotlarni tez sotib olishga ham undaydi. Qolaversa, haridor va sotuvchi orasidagi munosabatlarni mustahkamlaydi va iste’molchilarni o‘z mahsulotlariga sodiqligini oshirishga chorlaydi.
Hozirgi kunda kompaniyalar samarali va hayratomuz elektron reklamalar orqali ommaviy auditoriya bilan osongina bog‘lanib, ularning maxsus mahsulot va xizmatlarga bo‘lgan xohish-istaklarini, xulq-atvorlarini va his-tuyg‘ularini bilib olish imkoniyatiga ega.
Iqtisodiyotni raqamlashtirish davrida Internet hal qiluvchi rolni o’ynaydi. Bu, ayniqsa marketing tadqiqotlari sohasida sezilarli.
XX asrning o’rtalarida paydo bo’lgan Internet, XXI asrning boshiga kelib, dunyoning turli burchaklaridan to’plangan, ichki aloqalari, elektron tijoratuchun asosiy imkoniyatlariga ega bo’lgan katta ma’lumot manbalari kutubxonasiga aylandi. Bugungi kunga kelib, Internet marketologlar uchun kuchli vosita va manbaga aylandi. Internetning rivojlanishi Internet-marketingning tijorat tashkilotlarining marketing faoliyatida alohida va muhim yo’nalish sifatida shakllanishiga bevosita ta’sir qiladi.
Internet-marketing marketing va axborot texnologiyalari fanlarning to’qnashuvida paydo bo’ldi. 1990 yilgacha Internetdan biznes maqsadlarda foydalanish AQSh Milliy Ilmiy Jamg’armasi tomonidan taqiqlangan edi, ammo keyinchalik yirik kompaniyalar unga kirishgan. 1992 yilda Internet boshqaruvi shaxsiy qo’llarga berilganidan so’ng, iste’molchilar va Internet-provayderlar doirasi sezilarli darajada kengaydi va tarmoq butun dunyo bo’ylab millionlab odamlar va kompyuterlarni uladi.O’sha yili Charlz Stekning kitob sotadigan birinchi onlayn-do’koni ochildi. 1994 yilda Amazon kompaniyasi ochildi va 1995 yil iyul oyida o’z internet-do’konini ishga tushirdi.1994 yil oktyabr oyida First Virtual kompaniyao’zining onlayn to’lov xizmatlarini taklif qila boshladi va Internetdagi birinchi elektron to’lov tizimiga aylandi. 1996 yilda MasterCard va Visa SET deb nomlangan plastik kartalar yordamida Internetda to’lovlarni himoya qilish uchun ochiq yagona standart yaratilishini e’lon qildi. Birozdan keyin birinchi qidiruv tizimlari paydo bo’la boshlaydi. Hozirgi kunda Internet eng samarali tarqatish kanallaridan biriga aylandi.
Internet-marketing raqamli iqtisodiyotning banner reklamasi, jamoatchilik bilan aloqalar (Public relations ,PR), Internetda marketing tadqiqotlarini o’tkazish usullari, xususan, talab va iste’molchilar auditoriyasini o’rganish, brendni bozorda to’g’ri joylashtirish usullari va boshqalarni o’z ichiga oladi.
Aytishimiz mumkinki, Internet-marketing Internetning gipermedia muhitida marketingni tashkil etish nazariyasi va metodologiyasi. Internet o’ziga xos xususiyatlarga ega bo’lib, ular an’anaviy marketing vositalaridan farq qiladi.
Internet-marketingning ba’zi bir asosiy xususiyatlariga to’xtalib o’tamiz.