Toksikologiya asoslari doc

Qo’ziqorinlar. Qo’ziqorinlar xo’raki va zaharli bo’lib, eng mashhur xo’raki 
qo’ziqorinlar — oq qo’ziqorin, qizil qo’ziqorin, qayinzorda o’sadigan qo’ziqorn, 
siroejka bilan bir qatorda ko’pincha « oddiy qo’ziqorin» deb ataladigan boshqalari ham 
ma`lum. Qo’ziqorinlar qaloqchasidan va poyasidan bilinadi. Biroq noma`lum 
qo’ziqorinni zaharlimi ,- yo’qmi, aniqlab olish juda qiyin. 
Qo’ziqorin yig`ar payitda qatiy qoidaga amal qilish: qanaqaligi ma`lum 
bo’lmaganini termaslik zarur, chunki, u zaharli bo’lsa, zaharlanishga olib kelishi 
mumkin. YAna bir qoidani yodda tutish zarur: kerak bo’lmagan qo’ziqorinni uzmaslik 
kerak.Ko’pincha odamlar muxomorni, (zaharli qo’ziqorin) zaharli bo’lgani uchun 
qayirib qo’yishadi. Biroq u odam uchun zaharli, tabiatan esa o’zining muhim vazifasini 
bajaradi, chunki dov-daraxt, o’t-o’lanlar qo’ziqorinda kechadigan jarayonlar bilan
o’zaro bog`liq.
Zaharli oq poganka. Barcha ma`lum qo’ziqorinlar orasida bo’z qo’ziqorin eng 
zaharlisidir. Bu taram-taram (plastinkali) qo’ziqorin bo’lib, quyi tomonida radiusi 
bo’ylab tarqaladigan oppoq osma plastinkatar joylashgan bo’ladi. Qalpog`ining yuqori 
qismi mayin, oq yoki yashil-jigarrang bo’lib, markazga qarab qorayib boradi. 
Qo’ziqorinning chetlari silliq bo’ladi. Uning poyasida alohida belgilari bor: u ko’pshncha 
ingichka bo’lib, ildiz yonidan yuqoriga qarab, tugunaksimon yo’g`onlashib boradi, 
poyasida qoplama, yuqori qismida esa oq eki yo’l-yo’l halqa bor. Bu tur qo’ziqorin 
tilog`ochzor yoki aralash o’rmonda uchrab, ochiq joyda o’sadi.
Qizil muxomor.Qizil muxomor rangi qovoq-sariq rangdan to’q qizil ranggacha 
bo’ladi. YOsh qo’ziqorinning qalpoqchasi sharsimon bo’lib, keyinchalik «zontik» kabi 
ochiladi, plastinkasi oq rangda bo’ladi. Qalpog`ining ustida oq yoki kul rang, bo’qog`i 
kuzga tashlanib turadi. Poyasi oq yoki sarg`ish, yuqori qismida halqasi bo’ladi, quyisi 
tugunaksimon yo’g`onlashib boradi.