Tomonidan birinchi marta urinib ko'rilgan edi. Aerodinamika fanini rivojlantirish va uchuvchi apparatlar yasash ishiga rus olimlari D. I. Mendeleyev, I. E. lukovskiy, S. A. Chapligin, V. P. Vetchinkin, B. N. Yuryev, A. N

Shamollarning dinamik gullarini qurish
Harakatchan qumlar zonasida Aerodromlarni loyihalashda relef shaklining noturg‘unligi asosiy qiyinchiliklarni tug‘diradi.
Ko‘chiriladigan qum miqdori shamolningenergiyasiga bog‘liq bo‘lib, bu energiya shamol tezligining kvadratiga mutanosibdir. Shuning uchun qumlarning ko‘chirilish sharoitlarini baholashda “energiya gullarini” yoki “shamollarning dinamik gullarini” tahlil qilish katta foyda berishi mumkin. Ularni yasash uchun har qaysi rumb bo‘yicha shamollar tezliklari kvadratlarini ularning qum ko‘chirilishi sodir bo‘ladigan davrlardagi takrorlanuvchanlik chastotasiga ko‘paytmalarining yig‘indisi olib qo‘yiladi. Qum nam bilan bog‘langan yoki qor bilan qoplangan vaqt hisobga olinmaydi. Shamollarning dinamik gullari yo‘lni qum bosuvchanligini tanlashda ayniqsa samaralidir. Bir yilda 1 m yo‘lga 20...30 m³ qum kelib tushadigan yo‘llar qum ko‘p bosadigan yo‘llar, 10 m³ dan kam qum kelib tushadigan yo‘llar qum kam bosadigan yo‘llar deb hisoblanadi.

Shamollar yo‘nalishi
Shamollarning dinamik gullarini qurish uchun O‘zbekiston Respublikasining viloyatlari bo‘yicha yanvar va iyul oylarida shamolning yo‘nalishi va tezligining yillik o‘rtacha darajasi 3- jadval dan foydalangan xolda quriladi.


AERODROM SINFLARI.

Aerodrom sinfi	Aerodrom sun’iy uchish qo‘nish tasmasinig uzunligi	Aerodrom sun’iy uchish qo‘nish tasmasinigkengligi	Aerodrom yoqasining kengligi kengligi	Misollar
A	L=4000 m	B=60 m	a= 5 m	Toshkent, Navoiy
B	L=3800 m	B=45 m	a=5 m	Buxoro, Samarqand, Urgench, Nukus, Qarshi, Termez, Namangan
V	L=3600 m	B=42 m	a=2,5 m	Farg‘ona, Andijon, Jizzax
G	L=3200 m	B=35 m	a=2,5 m	Denov, Chirchiq, To‘rtko‘l, Qo‘qon
D	L=3000 m	B=28 m	a=2,5 m
E	L=2800 m	B=21 m	a=2,5 m