2. Trigonometrik nivelirlash.
3. Barometrik nivelirlash.
4. Mexanik nivelirlash.
5. Gidrostatik nivelirlash.
6. Radio nivelirlash.
7. Stereofotogrammetrik nivelirlash.
1. Geometrik nivelirlash.Bu usulda bir nuqtaning boshqa nuqtaga nisbatan balandligi gorizontal vizirlash nuri bo’yicha reykalardan bevosita sanoq olish yo’li bilan aniqlanadi. Nivelirlashning bu usulida nivelirdan foydalaniladi. Geometrik nivelirlashda nuqtalarning balandligi, nivelirlashning boshqa turlariga qaraganda aniqroq topiladi.
Geodezik tayanch nuqtalarini va plan olish nuqtalarining balandligini aniqlashda, turli masshtabda plan olishda, injenerlik inshootlarining loyihalarini tuzishda, bu inshootlarni qurishda, shuningdek geologik qidiruv ishlarida, yirik injenerlik inshootlarining cho’kishi va deformastiyasini aniqlashda va shu kabi boshqa ishlarda geometrik nivelirlash qo’llaniladi.
Nivelirlash metodi va asboblari nuqtalar balandligining qanchalik aniq o’lchanishi zarurligiga qarab tanlanadi.
Geometrik nivelirlashning ikki usuli mavjud :
1. O`rtadan nivelirlash.
2. Oldinga nivelirlash.
1.O`rtadan nivelirlash. Joyda olingan ikki nuqta orasidagi nisbiy balandlik h ni o'lchash uchun nivelir asbobi A va B? nuqtalar orasida ulardan bir xil masofada, ishchi holatga keltirib o`rnatiladi(9-rasm).Bunda nivelir nuqtalarni tutashtiruvchi chiziq ustida o`rnatilishi shart emas . A va В nuqtalarda vertikal holatda reykalar o`rnatiladi (reyka shkalasining nol yozuvi yerga qo'yib o`rnatiladi). Nivelirning ko`rish trubasi navbati bilan Rx v a R2 reykalarga qaratilib, a va b sanoqlari olinadi.
9-rasm. O`rtadan nivelirlash
9- rasmdan quyidagini yozish mumkin :
a = h + b, (1)
bundan:
Do'stlaringiz bilan baham: |
