Topshiriq. №92. Maqsad; “So’z labirinti” metodikasi yordamida tafakkur jarayonlarini labil-rigidligini aniqlash

Natijalar tahlili: Tadqiqot ntaijasini tahlil qilishda 1-navbatda berilgan topshiriqni strategiyasini aniqlash mumkin. Uni fikrlash jarayonini qandayligini ochib berish kerak. Javob strategiyasi shunday bo’lishi mumkin.
a mantiqsiz, tartibsiz, qidiruv sistemasisiz, fikrlash darajasining yuqoriligi bilan mantiqiy javoblari bog’liqligi bilan farqlanadi.
b algoritm shakli, ketma - ketligi, keragidan ortiq javob variantlarini bo’lishi, alohida ko’rib chiqiladigan tadqiqotni erta qaytarilishi xukmronlikni harakati, rejasi, tarkibida va aniq tartibga solishni qoniqarsizligidan mazmun beradi.
s ko’nikish mohiyati mantiqiy harkatlar belgilarining sematik bog’liqligini, fikrlash harkati sferani vujudga kelishi aynan shaxsiy va refleks ko’rinishida tasavvur qilinadi.
d o’girilgan harakatlarni baholashni qisqartirish xarakteri mavjud, shundayki, keraklicha tez va to’g’ri echish topa oladigan. Tafakkur refleksii topshiriqni bajarishda effekt strategisi va tafakkur faoliyatini tezlatishga izim beradi. Taklif qilingan metodikada refleks javob strategiyasini o’zgarishida bajarilgan topshiriqni tahlili anogrammani echishi paydo bo’ladi.


TOPSHIRIQ. № 106.
Nutqning psixolingvistik xususiyatlarini o’rganish
TO’G’RIDAN - TO’G’RI (erkin) TEST⁶.
Test o’tkazish uchun 30-40 taga teng turli so’z turkumlari - ot, fe’l, sifat, ravishga tegishili so’z stimullarni (gr.semanticus-anglatuvchi⁷) tayyorlash kerak. Bu so’zlarni uchratish chastotasiga (tebranma harakat tezligining darajasi) qarab (chastotali lug’at yoki o’zbek tilini assotsiativ (lot.associaio-bog’liqlk⁸) meyorlari lug’atidan olingan) so’zlarning tanlash maqsadga muofiq. Juda bo’lmaganda ong osti stimuli bilan cheklanish yoki 2-3ta taqdim etilgan sitimulli eksperemental so’zlar orqali aniqlash maqasadga muvofiq bo’ladi.
Sinaluvchiga yo’riqnoma: taqtim etilgan so’z stimuliga dafatringizga xayolingizga kelgan bir so’zni yozing. Eksperement olib boruvchi so’z stimullar (qo’zg’otuvchi sabab) ro’xatini o’qiydi, har bir so’zni o’qigandandan so’ng 5-6 sekund reaksiyani yozib olish uchun vaqt beradi.