Tortkol-Ellikqala shevasida. YusupovaG


kor-hunar demakdir. SHunday ekan, mustaqil ma’noli ikki so‘z chөb


Download 264.78 Kb.
Pdf ko'rish
bet43/51
Sana02.01.2022
Hajmi264.78 Kb.
#201447
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   51
Bog'liq
tortkol-ellikqala shevasida oz va ozlashgan leksik qatlam

kor-hunar demakdir. SHunday ekan, mustaqil ma’noli ikki so‘z chөb-quriq xas,o‘t; 

kor-  ish,  hunar-kasb;  chөbkar  ‘yog‘och  uy’,  sinchli  uy  quruvchi  usta  demakdir.  

Termin  oxiridagi  -i  yasovchi  qo‘shimcha  bo‘lib,  boshqa  joylarga    nisbatan  nisbiy 

sifat yasagan. -qanday joy? –chөbkori joy kabi (F.Z.T. 1.55.) 

Bu  o‘rinda  ayrim  so‘zlar  izohini  berdik,  xolos.  Jumladan,  o‘zbek  adabiy 

tilidagi  ustun,  tobadon,  tovadan,  g‘isht,  g‘ishtkor,  ganchkor    adabiy  til  va 

To‘rtko‘l-Ellikqal’a shevasidagi paxsa, paxsakash terminlari, laykash terminidagi 

ikkinchi affiksal morfema ham fors-tojik tilidan o‘zlashgandir. 

paxsa- (f.t.)-pishitilgan loydan ustma-ust bosib qurilgan devor va uning har bir 

qatori, 


 paxsakash- (f.t.) –paxsa devor quruvchi. Shu ma’noda (O‘zTIL.1.580) 

qash- tojikcha nimanidir bir joydan ikkinchi o‘ringa olib bormoq, olib kelmoq 

ma’nosidagi  o‘tgan  zamon  fe’li.  «Koshidon»ning  o‘zagi.    Bunda  o‘zbekcha  loy 

kash:loykash terminini yasalgani ko‘rinib turibdi. (F.Z.T. 1, 546). 

Qadimgi  joylarning  old  tomoni  va    to‘rt  burchagidagi  yuqorisi    gumbazning 

shakliga  o‘xshagan    ku’ngөrə:gүңgөrə  ad.orf.  kungura  -  termini  ham  etimologik 

jihatdan  o‘zlashma  termindir,  qarang:  fors-tojik,  kungura-  qal’a  devorlari  yoki 

imorat  aylanasiga  tishga  o‘xshatib  ishlangan  arxitektura  bezagi.  Kungurador  (f.t.) 

kungura kungira(NAL.. 11 139). 

Demak,  g‘isht,  gaz,  dalan,  daliz,  andaza,  poydevor,  ustaxona,tərətxana, 

chөbkori  kabi  misollarimizning  qiyosiy  tahlili  To‘rtko‘l-Ellikqal’a  shevasi 

binokorlik  leksikasida  ham  umumo‘zbek  tili  lug‘at  tarkibidagidek  fors-tojik 

o‘zlashmalarining ham sezilarli o‘rni borligini ko‘rsatdi. 


Download 264.78 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   51




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling