Toʻrtkoʻl tumani 5- son umumta’lim maktabining boshlangʻich sinf oʻqituvchisi ashirova manzuraning

O`tilgan darsni takrorlash. *10daqiqa*

Kitob mavzusi og’zaki hikoya qilinadi.
O'qituvchi o'quvchilarning oldingi darslarda olgan bilimlarini mustahkamlash maqsadida kitob, ilm haqida suhbat o'tkazadi.
Podsho nima uchun darg'azab bo'libdi?
Matndan donishmandning javobini toping va o'qing.
Podshoning savoliga siz nima deb javob bergan i bo'lardingiz?
Yangi mavzuni o'rganishga o'quvchilarni tayyorlash.
Suhbat:O`qituvchi: - Bugun biz sizlar bilan buyuk bobomiz mir Alisher Navoiy hazratlari haqida suhbat yuritamiz.
O`qituvchi tomondan o`quvchilar e`tiboriga quyidagicha savollar beriladi:
- Buyuk bobokalonlarimiz qatori Alisher Navoiy nomini ko’p tilga olamiz. Xo’sh, Alisher Navoiy kim bo’lganlar?
( Alisher Navoiy buyuk shoir, g’azal mulkining sultoni, davlat arbobi bo’lganlar.
- Alisher Navoiy qachon va qayerda tug’ilgan?
- ( Ular 1441 yil, 9- fevralda Hirot shahrida dunyoga kelganlar.
- Bobomiz haqida nimalarni bilasiz?
( Alisherning otasi G’iyosiddin Kichkina temuriylar saroyida xizmat qilgan. Onasi shahzodalar enagasi bo’lgan. Alisher yoshligidan zukko bola bo’lgan. U yosh chog’idanoq o’zbek adabiyoti va tilini, fors- tojik, arab tili va adabiyotini chuqur o’rgangan. Alisher 15 yoshidayoq shoir sifatida shuhrat qozondi.)
- “Xamsa” asariga kiruvchi dostonlarni sanay olasizmi?
( “Hayratul – abror”, “ Farhod va Shirin”, “ Layli va Majnun”, “Sabbai sayyor” va “Saddi Iskandariy”)
O’quvchilardan Navoiy yozgan hikmatli so’zlardan, ruboiylardan so’raladi.
- Yaxshilikni bilmasang, borib yaxshilarga qo’shil.
- Hunarni asrabon netkumdir oxir,
Olib tuproqqami ketgumdir oxir.
- Aytar so’zni ayt,
Aytmas so’zdan qayt.
- Chin so’z mo’tabar, yaxshi so’z muxtasar.
- Haq yo’lida kim senga bir harf o’qitmish ranj ila,
Aylamak bo’lmas ado oning haqqin yuz ganj ila.
III. Yangi mavzu bayoni. *15daqiqa*
Alisher bu katta bog' hovlining har bir burchagini tomosha qilib uzoq yurdi. Daraxtlarning novdalariga osilgan rangdor qafaslardagi to'ti, bulbul, maynalarni maroq ila tomosha qildi. Ularning qafas ichra tinimsiz sakrashlarini, sayrashlarini uzoq kuzatdi. Qushlarga qarab yuradigan maxsus xizmatkorga ergashib, unga bitmas-tuganmas savollar berdi.
Bir payt qarshisida yetti yoshlardagi shahzoda Husayn paydo bo'ldi. Lining boshida kichkina ipak salla, ustida yangi baxmal to'n, oyoqlarida zarhal etik, kamariga oltin sopli kichik xanjar suqilgan. Husayn osmonga sapchishga tayyor, olovday shijoatli bola edi.
— Qullar, kanizlar oyog'iga o'ralib ne qilib yurursen? — deb so'radi qah-qahlab Husayn.
— Qushlarni sayr eturmen, bir-biridan ko'rkam... — deb javob berdi Alisherf.
Shahzoda Husayn va Alisher ko'chaga otildilar.
Katta maydonda yigitlar o'q uzish mashqi ila mashg'ul edilar. Beklar, mirshablar ko'p edi.
Bolalar qiziqib tomosha qildilar. Bir tomonda ikki fil lopillab, qaydandir katta-katta xarilarni tashib kelardi. Fillar ustida o'ltirgan bo'z yaktakli ikki oriq chol o'zaro tinmay gaplashib, ba'zan kulib qo'yar edi.
Sovut kiygan, ot mingan yigitlar bir qo'llarida yoy, bir qo'llari bilan o'q uzardilar. Ular bir marraga yetganda darhol qilich-qalqon tutib qilichbozlikka kirishar, shovqin-suron ko'tarar, chuvvos-hayqiriq bilan maydon o'rtasida yig'ilib qolar edilar. Maydon chetida bir to'da beklar «Yaxshi-yaxshi!», «Balli!», «Durust!», «Ofarin!» deb ularni rag'batlantirib turardilar.;
— Jasur yigitlar-a! — dedi Husayn kattalardek salmoq-lanib, — Xudo xohlasa, men qilichboz bo'lurmen, ko'zimga ko'ringan yovning kallasini sapchadek uzurmen.
Alisher indamadi. U maydonda chopib yurgan otlaming qaysi biri suluv, qaysi biri chopqirroq, degan xayol bilan band edi.
— Qara, kabutarlar raqsini ko'r! — Alisherning yengini tortdi osmonga qarab Husaynl..
— Kabutarlar farishtalarga o'xshaydi-ya! — dedi o'ylanib Alisher.
— Men xo'b sevadurmen kabutarlarni, tomoshadan charchashni bilmaydurmen, ishqim baland...
Shu tobda Husayn oldida beo'xshov o'ralgan katta sallali, ko'zlari hiylakor, o'ttizlardan oshgan bir yigit, qo'llari ko'ksida, ta'zim ila to'xtadi:
— Shahzoda, kech bo'ldi, ruxsat bersalar ketaylik.
— Shahzoda, xayr, yaxshi borsinlar, — dedi Alisher ham hayajonda.
Uchi tutashib ketgan chinorlar xiyobonida ikki otliq ko'zdan g'oyib bo'lgach, Alisher asta yurib, ichkariga kirdi. Bazm avjida edi.
IV.Mustahkamlash. *8 daqiqa*
1.Matndan Alisherning tashqi ko'rinishi tasvirlangan o'rinni toping va ovoz chiqarib o'qing.
2.Alisher bilan Husayn bog'da nimalarni tomosha qilishdi?
3.Ularning suhbatiga qarab har ikkisining nimaga qiziqishini ayting.
4.Ikkinchi qism o'qilayotganda siz o'zingizda o'zgarish sezdingizmi? Nima uchun?
Hikoyani qayta o’qittiraman.
V.Dars yakuni. Oʻquvchilar bilimini baholash. *6 daqiqa*
VI.Uyga vazifa: *2daqiqa*
Matnni o’qish va so’zlab berishga tayyorgarlik ko’rish.