Toshkent – 019 ritorika muallif

Ritorika fanining maqsadi. 
Ritorika faniining asosiy maqsadi ommani umummadaniy saviyasini 
yuqsaltirishga hissa qo‘shishdir. Shu bilan birga, uning maqsadi talabalarga Ritorika 
tarixidan ma’lumot berish, ulkan notiqlar, adiblar, so‘z ustalarining nutq madaniyatini 
rivojlantirish borasidagi xizmatlarini e’tirof etish va ularning boy merosidan 
umuman foydalanishdan iboratdir. 
Ritorika- amaliy jixatdan chiroyli nutq tuzishning qonuniyatlari, sirlari, til 
me’yorlari, nutqning sifatlari, nutqiy uslublar, nutqda uchrashi mumkin bo‘lgan 
nuqsonlar va talaffuzga doir muammolarni xal etish yuzasidan baxs yuritadi. 
Ritorika fani tilning hamma soxalari buyicha adabiy til me’yorlarni tadqiq qilib 
boradi. Eng maqbul hodisalarning adabiy me’yorini mustaxkamlash uchun tavsiyalar 
beradi. Biroq bu fan adabiy me’yorlarni yaratmaydi, ba’zi bir hodisadarni me’yor 
sifatida majburan kirgizmaydi. Balki, o‘zbek milliy adabiy tili faoliyati, uning 
rivojlanishini kuzatib boradi, ob’ektni qonunlarini kashf etadi, shular asosida ta’lim 
1
Kaykovus. Qobusnoma. Т.:Istiqlol 994. B 29 

---

7 
beradi. 
Ritorika o‘zbek tilshunosligining nazariy bilimlariga suyangan holda to‘g‘ri va 
chiroyli nutq tuzish sanatini o‘rgatadi. Shu bilan birga bir jixatdan nutq san’atining 
hilma-hil muammolarini tadqiq qiluvchi fandir. Tarbiyashunoslikning ma’lum soxasi 
sifatida chiroyli nutq sifatlari, nutq uslublari, kamchilik va xatolari, nutqiy asoslari, 
urunishlari, ko‘rinishlari, talaffuzga doir muammolalari yuzasidan bilim beradi. 
Ritorika fani o‘zbek milliy adabiy tili faoliyatini, uning rivojlanishini kuzatib 
boradi, ob’ektni qonunlarni kashf etadi, shular asosida tavsiyalar beradi. Kishilarda 
madaniy nutq malakasini shakillantirish, ya’ni adabiy til, umumtil mezonlariga, 
mavjud qoidalarga to‘la amal qilgan xolda nutq tuzish malakasini shakillantirish 
notiqlik san’atining asosiy vazifalaridir. Shu bilan birga yaxshi nutqni baxolash va 
targ‘ib qilish ham uning vazifasi doirasiga kiradi.