Toshkent 2019 O‟zbеkiston rеspublikasi oliy va o‟rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

1. Investitsiya loyihalarni tanlashda moliyaviy-iqtisodiy
baholashning roli 

Har qanday turkumdagi loyihalarni baholashda lohixadan olinadan naf

aniqlanadi. Ular pul va pul bulmagan manfatdorlik bo„lishi mumkin.
Avvalo pul ko„rinishidagi manfatlarni hisoblash uslublarini ko„rib o„taylik.
Buning uchun investitsiya loyihalariga murojat etamiz.

---

~ 54 ~

Moliyalashtirish manbalari markazlashgan va markazlashmagan
manbalarga ham bo„linadi. Markazlashgan manbalarga byudjetdan
moliyalashtirish, davlatning byudjetidan tashqari va banklarning
markazlashtirilgan mablag„lari, davlat tomonidan olingan xorijiy
investitsiyalar kiradi.
Markazlashmagan manbalar: korxona resusrlari, tijorat banklari
kreditlari, aholi resurslari, davlat kafolati bo„yicha olingan to„g„ridan
to„g„ri xorijiy kriditlar va investitsiyalar hamda to„g„ridan- to„g„ri olingan
xorijiy investitsiyalardir.
Real aktivlarga mablag„ sarf qilishning maqbul variantlarini tanlash va
asoslab berish jarayonida investitsiya loyihalarini iqtisodiy - moliyaviy
baholashning ahamiyati juda katta. Boshqa barcha jihatlari ijobiy bo„lgani
holda ham quyidagi shartlarni ta‟minlamagan loyiha amalga oshirish
uchun qabul qilinmaydi:
1. tovarlarning realizatsiya qilinishidan kelgan daromadlar sarf
etilgan xarajatlarni qoplamasa;
2. loyihani mablag„ bilan ta‟minlaydigan investor o„rtacha foyda
meyoridan kam bo„lmagan rentabelikka erishmasa;
3. investor uchun ma‟qul keladigan davr ichida xarajatlar
qoplanmasa.
Investitsiyalar aniq maqsadli loyihalarga, ma‟lum talablar va
shartlar asosida, tahliliy xulosalar asosida beriladi. Xulosalr aniq
ko‟rsatkichlarni tahlil qilish asosida beriladi. Buning uchun loyihalarni
samaradorligi, undan olinadigan naflarni xisoblashni bilish shart.
Shuningdek tahlil qilish metodologiyasini, analitik fikrlash, qiyosiy tahlil
qilish usullarini bilish zarurdir. Investitsiya loyihalari tahlili diskontlash
nazariyasi bilan bevosita bog‟liq.