Toshkent 2019 O‟zbеkiston rеspublikasi oliy va o‟rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

2. Diskontlash haqida tushuncha 

Diskontlash – bu iqtisodiyotda XX asrning ikkinchi yarmidan jahon

moliyaviy iqtisodiyotiga keng ko„lamda kirib kelgan yangi nazariya va
uslubdir.
Investitsiya loyihalarini baholashning maxsus uslublari vujudga
kelishiga sabab, pul mablag„lari qiymatining vaqt davomida o„zgarib
turishidir. Ya‟ni bugungi bir so„m qiymati bir yil keyin olinadigan bir so„m
qiymati bilan bir xil emas.
“Bugungi olingan bir so„m, kelgusida olinadigan bir so„mdan 
qiymat jihatidan kattadir.” 

---

~ 55 ~

Quyidagi hollarda loyiha moliyalashtirilmaydi.
1. Mahsulotni xarajatlari kata bo‟lib uning sotilishidan olingan
daromad xarajatlarni qoplamaydi.
Naf ≤ Xarajatlar

2. Kapitalning o‟rtacha foyda normasi kata loyihani realizatsiya

qilishdan olinga daromaddan/foydadan


К ≥ IRR

3. Kapitalni qoplanish muddati Investor kutgan muddatdan ko‟proq

baqt talab etadi.

Loyihani qoplanish muddati 6 yil, biroq 
investot 5 yildan ortiq ruta olmaydi.

Xulosa:Loyiha samaradorligi uning eng asosiy qoidasi bilan bog’liq.


Naf ≥ Xarajatlar 
Benefit ≥Cost

Pul o‟zining qiymatini doimo o‟zgartirib turadi. Lekin bugungi bir birlik

vavuta kelgusidagi =ar qanday bir birlik valutadan qimmatli
<_x00a0_ya_x201f_ni:_x00a0_>
$1 Present Value (PV), katta $1 Future 
Value (FV)

Misol. Agar $100 ni depositga qo‟yilsa va unga yiliga 10% daromad
berilsa, bizning jamg‟armamiz quyidagicha hisoblanadi:

FV1 = 100+ (100+0.10) = 100+10 = $110

или

FV1 = 100*(1+0,1) ^1 = 110

FV2 = 100* (1+0.1) ^2 = 100*121 = $121

FV3 = 100* (1+0.1) ^3 = 100*1.33 = $133

---

~ 56 ~

Jamg„armalar ko„payishining bu modeli murakkab foizlar modeli
deyiladi va quyidagicha yozilishi mumkin (1-formula):