Тошкент архитектура қурилиш институти “бино ва иншоотлар қурилиши” факультети “Қурилиш конструкциялари” кафедраси “Темирбетон конструкциялари” фанидан тақдимот доц. Юсуфхўжаев С. Тошкент 2015

Toshkent Farmasevtika Instituti

Farmatsiya

101-guruh

Oqboyev Umrzoq

Mavzu:

• Ish joyida uchraydigan kimyoviy ta’sirlar va ularni gigiyenik baholash.Ish uchraydigan gigiyenik me’yorlar(PDK,PDU,PDD)

Reja;

1. Ish joyida uchraydigan kimyoviy ta’sirlar
2.Ularni gigiyenik baholash
3. PDK
4. PDU
5. PDD
Ishlab chiqarish muhitidagi kimyoviy omillar juda ko‘p uchraydigan omillar guruhini tashkil etadi. Zamonaviy sanoat korxonalarida 80 mingdan ortiq turli hildagi va ko‘rinishdagi kimyoviy moddalardan foydalaniladi. Bu moddalar korxonalar uchun xomashyo mahsulotlari yoki ishlab chiqarish jarayonida hosil bo‘ladigan oraliq mahsulotlarga doir kimyoviy moddalar yoki korxonaning yakuniy mahsuloti bo‘lishi mumkin. Kimyoviy moddalarning fizikaviy va kimyoviy xossalari, agregat holatlari hamda texnologik jarayonning tabiatiga muvofiq ular ishchilar organizmiga turli yo‘llar bilan kirishi mumkin.
Organizm uchun xavflilik darajasi bo‘yicha shu moddaning barcha gigiyenik ta‘riflarini inobatga olgan holda barcha sanoat zaharlarini 4 zaharlilik sinfiga bo‘lish qabul qilingan:
1-sinf – o‘ta xavfli moddalar;
2-sinf - yuqori xavfli moddalar;
3- sinf - o‘rtacha xavfli moddalar;
4- sinf - kam xavfli moddalar.
O‘ta yuqori kumulyativlik xususiyatiga ega bo‘lgan moddalar I sinfga, yuqori kumulyativlik xossasiga ega bo‘lgan moddalar II - sinfga, o‘rtacha kumulyativlik xususiyatga ega bo‗lgan moddalar III sinfga va past kumulyativlik xossasiga ega bo‗lgan moddalar IV sinfga taalluqlidir.
Sanoat zaharlarining xavflilik darajasini baholanganda ayollar va bolalar organizmining yuqori darajadagi sezgirlik holatlarini hisobga olish zaruriy hisoblanadi. Ayrim moddalar masalan, marganets va bor moddalariga nisbatan erkaklar organizmi yuqori sezgirlikni namoyon qiladi.
Ayrim turdagi sanoat zaharlari umumzaharli ta‘sir samarasidan tashqari spetsifik ta‘sir ko‗rsatish xususiyatiga ham egadir - allergenlik, kanserogenlik, mutagenli, teratogenli, embriotoksik ta‘sir kabilar.
AQSh da 70000 dan ortiq kimyoviy moddalar turlaridan foydaladi, 200 ta kimyo sanoat bozori mavjud bo‗lib, ular tomonidan yiliga 1000 ga yaqin yangi sintetik kimyoviy birikma turlari aniqlanmoqda. AQShda kimyoviy moddalarning xavf xatarini o‗rganish uchun talab qilingan ma‘lumotlar bazasiga ko‗ra, xozirgi kunda 30000 ga yaqin kimyoviy moddalarni ishlab chiqarish jarayonida qo‗llanilayotgani aniqlangan.

Zaharlanishning oldini olish uchun zaharli moddalarni qullamaslik

• Gugurt chiqarish sanoatida zaharli sariq fosfor urniga zaharsiz qizil fosfordan foydalanish
• Qo’rg’oshin beligasi o’rniga rux belila ishlatish
• Metil spirit urniga boshqa spirt ishlatish
• Benzol urniga benzin ishlatish

Har bir zaharlanish og’ir yoki yengil bulishidan qati nazar,hisobga olinishi va bunday voqea qaytarilmasligi uchun uning sabablari ochiq oydin aniqlanishi,tegishli chora tadbirlar kurilishi lozim.Ishga kirishdan oldin va ishga kirgach uz vaqtida tibbiy kurikdan utib turish kerak. Kimyo sanoatida ishchilar yoki kimyoviy birikmalar bilan ishlovchilar davlat hisobidan vitaminli ovqatlar bilan taminlanishi kerak

PDK-zaharli moddalarni ishlatish zarur bulgan ruxsat etilgan qiymat.

• Sanoat va ishlab chiqarish korxonalarida ishchilar organizmiga ta’sir etishi mumkin bo’lgan zaharli moddalarga qo’yiladigan miqdor va konsentratsiya ko’rsatgichidir.

PDU-moddalarning yuzada tarqalish miqdori

• Kunlik haftasiga 8 soatlik 40 soatdan ko’p bo’lmagan ish vaqtida kasallik yoki og’riqlarga olib kelmasligi kerak bulgan terining butun yuzasi uchun zaharli moddalar miqdori.

PDD-ruxsat etilgan dozalangan miqdor

• Nurlanish doirasi, gigiyena standarti , ionlantiruvchi nurlanish manbalari bilan ishlayotgan shaxslarning sog’liq holati, salbiy o’zgarishlarga olib kelmaydigan butun inson tanasida yoki alohida organlar individual dozaning ruxsat etilgan eng yuqori miqdori.

ETIBORINGIZ UCHUN RAXMAT