Toshkent arxitektura qurilish universiteti

Xorazm, Xorazmdagi Jonbos qala - eramizdan avalgi ІU-111 ming yilliklarda odamlar yashagan manzillardandir

• Xorazm, Xorazmdagi Jonbos qala - eramizdan avalgi ІU-111 ming yilliklarda odamlar yashagan manzillardandir

O’zbekistonning janubiy tomonlarida shakllangan Baqtriya davlati shaharlari va odami bilan mashhur bo‗lgan. Uning poytaxti Baktra mustaxkam devor bilan o’ralgan qo’rg’onning (akropolni) tashkil etgan. Baqtriyaning Qizil tepa (Shurchi, Surxandaryo vil.)shaharchasi e.a. UІІ-UІ asrlarda shakllangan edi. Shahar to‗rt burchak shaklida bo‗lib kalin devor, uning atrofi esa zovur bilan o‗rab chiqilgan. Devorlari shinakli, yarim dumalok minoralar esa muhim o’rin egallab, odamlar yashaydigan boshqa manzillardan ajralib turgan. Shunday shaharlar ko’p Baqtriyaning boshqa yerlari uchun harakterli bo’lgan. Turar joy va yashash qo’rg’onlari ko‗p xollarda kvadrat yoki to’rtburchak shaklida bo’lib bu qo’rg’onlar ichki hovli, ayvonlarga ega yog’och ustunlar qurilishda keng ishlatilgan. Qizil Tepa yaqinidan Qizilcha qorg’oni shunday kadimiy yodgorlik namunasi hisoblanadi. Jarqo‗ton me‘morligi, ayniqsa uning ibodatxonasi alohida o‗rin egallaydi. Bu ibodatxona hashamatli bo’lib uning mehrobida mukaddas olov yonib turgan. Kal‘ada kommunikatsiya ishlari yo‗lga kuyilgan. Qal‘a ichida 7 m. chukurlikdagi kuduq bo‗lgan. Miloddan avvalgi VIII-VI asrgacha bo’lgan davrda Markaziy Osiyo yerlarida bir qator kudratli kuldorlik davlat birlashmalari vujudga keldi. Ular mustaqil tarzda xo‗jalik yuritib o’z kudratlarini oshirib borganlar. Shunday davlatlardan biri So‗g‗d yoki Sug’diyona bo’lgan. Uning poytaxti Marokand (Samarqandning kadimiy nomi) bo‗lib Zarafshon Kashkadaryo vohalarini o‗z ichiga olgan. Bu vohada kadim paytlarda o‗rtoq va ko‗chmanchi qabilalar yashab kelgan. Shu vohada І-minginchi yillarda dastlabki shahar madaniyati shakllana borgan. Sug’diyona qulay o’rni Buyuk Ipak yo‗li ustidan o’tganligi ham uning madaniy hayotini jonli bo’lishni taminlagan

• O’zbekistonning janubiy tomonlarida shakllangan Baqtriya davlati shaharlari va odami bilan mashhur bo‗lgan. Uning poytaxti Baktra mustaxkam devor bilan o’ralgan qo’rg’onning (akropolni) tashkil etgan. Baqtriyaning Qizil tepa (Shurchi, Surxandaryo vil.)shaharchasi e.a. UІІ-UІ asrlarda shakllangan edi. Shahar to‗rt burchak shaklida bo‗lib kalin devor, uning atrofi esa zovur bilan o‗rab chiqilgan. Devorlari shinakli, yarim dumalok minoralar esa muhim o’rin egallab, odamlar yashaydigan boshqa manzillardan ajralib turgan. Shunday shaharlar ko’p Baqtriyaning boshqa yerlari uchun harakterli bo’lgan. Turar joy va yashash qo’rg’onlari ko‗p xollarda kvadrat yoki to’rtburchak shaklida bo’lib bu qo’rg’onlar ichki hovli, ayvonlarga ega yog’och ustunlar qurilishda keng ishlatilgan. Qizil Tepa yaqinidan Qizilcha qorg’oni shunday kadimiy yodgorlik namunasi hisoblanadi. Jarqo‗ton me‘morligi, ayniqsa uning ibodatxonasi alohida o‗rin egallaydi. Bu ibodatxona hashamatli bo’lib uning mehrobida mukaddas olov yonib turgan. Kal‘ada kommunikatsiya ishlari yo‗lga kuyilgan. Qal‘a ichida 7 m. chukurlikdagi kuduq bo‗lgan. Miloddan avvalgi VIII-VI asrgacha bo’lgan davrda Markaziy Osiyo yerlarida bir qator kudratli kuldorlik davlat birlashmalari vujudga keldi. Ular mustaqil tarzda xo‗jalik yuritib o’z kudratlarini oshirib borganlar. Shunday davlatlardan biri So‗g‗d yoki Sug’diyona bo’lgan. Uning poytaxti Marokand (Samarqandning kadimiy nomi) bo‗lib Zarafshon Kashkadaryo vohalarini o‗z ichiga olgan. Bu vohada kadim paytlarda o‗rtoq va ko‗chmanchi qabilalar yashab kelgan. Shu vohada І-minginchi yillarda dastlabki shahar madaniyati shakllana borgan. Sug’diyona qulay o’rni Buyuk Ipak yo‗li ustidan o’tganligi ham uning madaniy hayotini jonli bo’lishni taminlagan