Toshkent axborot texnologiyalari universiteti akt sohasida iqtisodiyot va menejment fakulteti 130 – 20 gurux talabasi shavkatov behruzning fond bozorida biznes fanidan ‘birja bozorlarida kliring va hisob kitoblar’ mavzusida bajargan ishi

4. Qimmat gog orlat pozeriga kiring v va hisob-kitoblar Birja faoliyatida birja kliring va hisob-kitoblar umumly namunaviy tizimi hall Ishlab chiqilmagan. Har bir yirik birjada kliring va hisob-kitob jarayonlari mustaqil tashkil qilinib, umumiy va farqli jihatlarga ega bo`ladi. Bundan tashqari, qimmatli qog'ozlar bozoridagi kliring va hisob-kitoblarning fyuchers shartnomalar! bozoridagi kliring va hisob-kitobladan printsipial farqlari bor. Qimmatli qog'ozlar bozorida hisob-kitob-kliring Jarayonining asosly xususiyati sotilgan qimmatli qog'ozlarning bitta egasidan boshqasga qayta rasmiylashtirish hisoblanadi. Fond bozorida qimmatli qog'ozlar bilan tuzilgan bitimlar hisob-kitob-kliring Jarayonining asosiy bosqichlari quyidagila (23-sxema): 1-bitimni birjada ro'yxatga olish; 2-uning rekvizitlari bitim qatnashchilar tomonidan tasdiqlanishi; 3-pul mablag'lari va qimmatli qog'ozlarning mijozlar dan brokerlarga berilishi 4-pul mablag'lari va qimmatli qog'ozlarning brokerlardan birjaning Hisob- kitob palatasiga berilishi;

5 pul mablag'lari va qimmatli qog'ozlarning birjaning Hisob-kitob palatasidan ularni qayta rasmiylashtirish uchun yangi egasiga berilishi; 6-qimmatli qog'ozlari depozitariyda yangi egasiga rasmiylashtirish; 7-qimmatli qog'ozlami (yangi) birjaning Hisob-kitob palatasiga qaytarish; 8-pul mablag'lari va qimmatli qog'ozlaming Hisob-kitob palatasidan mos keluvchi brokerlarga berilisht: 9-brokerlaming pal mablag'lari va qimmatli qog'ozlami ularning yangi egalariga berisht. Kilring-hisob-kitob egallaydigan va, ya'ni bitim tuzilgan var va bo'yicha hisob-kitob vaqt o'rtasidagi orally odatda hisob-kimh davri deb atalad Fond bozurt infratuzilmasi rivojlangan mamlakatlarda hisob-kitob davi garchs gimmat qog'ozlar turiga qarab lang qildi, qoldags ko'ra od allia Hisob-kitob sinasi quyidagi formula bo vicha aniqlanadi