Toshkent axborot texnologiyalari universiteti farg’ona filiali

Maydoniy transistor.
Maydoniy tranzistor (MT) deb, tok kuchi qiymatini boshqarish ychun o‘tkazuvchi kanaldagi elektr 
o‘tkazuvchanligikni o‘zgartirish hisobiga elektr maydon o‘zgarishi bilan boshqariladigan yarim 
o‘tkazgichli aktiv asbobga aytiladi.
Maydoniy tranzistorlar turli elektr signallar va quvvatni kuchaytirish uchun mo‘ljallangan. 
Maydoniy tranzistorlarda bipolyar tranzistorlardan farqli ravishda tok tashkil bo‘lishida faqat bir 
turdagi zaryad tashuvchilar ishtirok etadi: yoki elektronlar, yoki kovaklar. Shuning uchun ular yana 
unipolyar tranzistorlar deb ham ataladi.
Maydoniy tranzistorlarning tuzilishi va kanal o‘tkazuvchanligiga ko‘ra ikki turi mavjud: p–n o‘tish 
bilan boshqariladigan maydoniy tranzistor hamda metall – dielektrik – yarim o‘tkazgichli (MDYa) 

---

tuzilishga ega bo‘lgan zatvori izolyatsiyalangan maydoniy tranzistorlar. Ular MDYa- tranzistorlar deb 
ham ataladilar.
Maydoniy transistor.
p–n o‘tish bilan boshqariladigan maydoniy tranzistor. 1 – rasmda n–kanalli p–n o‘tish bilan boshqariladigan 
maydoniy tranzistorning tuzilishining qirqimi (a) va uning shartli belgisi (b) keltirilgan.

---

---

---

---

---

---

MT ning ish rejimlari:
 
Kanalning ko’ndalang kesimi nolga teng bo’ladigan vaqtdagi zatvor 
kuchlanishi berkilish kuchhlanishi U
ЗИ.БЕРК
. 
Deb ataladi va bu vaqtda tranzistor 
istoki stokdan uzilib qoladi ,ya’niy berk rejimda ishlaydi.
U
ЗИ
+U
СИ.ТЎЙ.

Kuchlanish berlkilish kuchlanishiag U
ЗИ.БЕРК 
ga teng bo’ladigan vaqtdagi stok kuchlanishi 
to’yinish kuchlanishi U
СИ.ТЎЙ. 
deb ataladi
 
BU yerdan: 
U
СИ.ТЎЙ. 
=U
ЗИ.БЕРК. 
−U
ЗИ 
 
U
СИ 
U
СИ.ТЎЙ. 
vaqtdagi tranzistorning ishchi rejimi tekis o’zgarish rejimi, 
U
СИ 
U
СИ.ТЎЙ. 
vaqtdagi tranzistorning ishchi rejimi esa to’yinish rejimi deb ataladi. 
To’yinish rejimida U
СИ 
kuchlanish qiymatining ortishiga qaramay I
C 
tokning 
ortishi deyarli to’xtaydi. Bu xolati bir vaqtning o’zida zatvordagi U
ЗИ 

---

kuchlanishning 
ham ortishi bilan tushuntiriladi. Bu vaqtda kanal torayadi va I
C 
tokini kamayishia olib keladi. Natijada I
C 
dreyfli o’zgarmaydi
Xulosa
Men bu mustaqil ishni bajarish jarayonida maydoniy tranzistorlar nima 
ekanligini tranzistorlarning hayotdagi vazifasi nima ekanligini,maydoniy 
tranzistorlarning 
xarakteristikasi 
va 
parametrlarini, 
maydoniy 
tranzistorlarning ishlash rejimlarini va ularning qanday tartibda 
ishlashini bilib oldim va labaratoriya darslarida tranzistorni qanday 
holatlarda qanday qilib sxemaga ulanishlarini bilib oldim.

---