Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti abdurahmonov Q. X., Boqiyeva I. A

 

---

 
168 
9.2- jadval 
Asosiy yo’nalishlar bo’yicha mablag’ladan foydalanish 
№ 
Ko’rsatkichlar 
Bazis 
davr 
Hisobot davr 
Reja 
Haqiqat 
1. 
Ishlangan vaqt uchun haq, jami 
29290,3 
36876,9 
60967,7 
1.1. 
Tarif stavkalari bo’yicha haq to’lash (oklad) 
12543 
16258,5 
21582,8 
1.2. 
Rag’batlantirish uchun to’lovlar 
11986 
13950,2 
26432,9 
1.2.1  Asosiy natijalar uchun mukofotlar 
7245,7 
7832,9 
16592,4 
1.2.2.  Me’erlarni ortig’i bilan bajarganligi uchun haq 
(ishlab chiqarish, vaqt) 
2985,4 
3975,0 
6855,0 
1.2.3.  Ustama va qo’shimcha haqlar 
1754,9 
2142,3 
2985,5 
1.3. 
Mehnat qilish sharoitlaridagi farqlar uchun 
kompensastiyalar 
4571,3 
6408,2 
12641 
1.3.1  Mehnat sharoitidagi farq 
320,5 
560,7 
1120,5 
1.3.2  Ish haqini hududiy tartibga solishdagi farq 
4250,8 
5847,5 
11520,5 
1.4. 
Ishlangan vaqt uchun boshqa to’lovlar 
190,0 
260,0 
320,0 
2. 
Ishlanmagan vaqt uchun haqlar 
4863,3 
5104,3 
10423,4 
2.1. 
 Navbatdagi tatillar 
2895,5 
4025,5 
6583,2 
2.2. 
O’qish bo’yicha tatillar 
195,3 
280,5 
490,8 
2.3. 
Ishlovchilarning aybi bilan ish vaqti 
yo’qotishlari 
1592,5 
592,5 
3058,9 
2.4. 
Ishlanmagan vaqt uchun boshqa to’lovlar 
180,3 
205,8 
290,5 
3. 
Bir martalik rag’batlantirish to’lovlar, jami 
3371,4 
5676 
112614,2 
3.1. 
 O’ta muhim ishlab chiqarish vazifalarini 
bajarganlik uchun 
590,7 
980,5 
2900,5 
3.2. 
Ishlab chiqarish musobaqalari uchun 
- 
850,0 
1340,5 
3.3. 
Yillik ish natijalari bo’yicha taqdirlash 
1950,7 
2600,5 
6517,9 
3.4. 
Moddiy yordam 
830,0 
1245,0 
1855,3 
4. 
Ovqatlanish, uy-joy, yonilg’i uchun to’lov, 
jami 
625,9 
730,9 
980,5 
4.1. 
Qonunchilikda ko’zda tutilmagan to’lovlar 
625,9 
730,9 
980,5 
5. 
Ijtimoiy to’lovlar, jami 
20616,3 
38233,4 
2854,0 
5.1. 
Ishlovchilarni ijtimoiy himoyalash uchun 
to’lovlar 
18649,5 
34990,5 
2854,0 
5.1.1  Ishlovchilarning sug’urta to’lovlari 
17459,1 
32959,7 
- 
5.1.2.  Nodavlat sug’urta jamg’armalariga badallar 
1190,4 
2030,8 
2854,0 
5.2. 
Ko’zda tutilmagan hollardagi moddiy yordam 
101,3 
145,7 
234,5 
5.3. 
Ishdan bo’shashdagi to’lovlar 
235,5 
379,5 
498,6 

---

 
169 
5.4. 
Kasbiy tayyorgarlik uchun xarajatlar 
290,9 
489,2 
675,7 
5.5. 
Madaniy-maishiy maqsadlar uchun xarajatlar 
1248,9 
2100,0 
2580,9 
5.6. 
Boshqa ijtimoiy to’lovlar 
90,2 
128,5 
210,5 
 
To’rtta  yo’nalish  mehnatga  haq  to’lash  jamg’armasi  yo’nalishi  bo’yicha 
ishlatilishini  ko’rsatsa,  oxirgi  yo’nalish  ijtimoiy  to’lovlar  uchun  mablag’larni 
ishlatilishini ko’rsatadi. Ushbu yo’nalishlar bo’yicha o’zgarishlarning nisbati ish beruvchi va 
ishlovchi o’rtasidagi mehnat bahosi bo’yicha o’zgarishlarni aks ettiradi. Tahlilning asosiy 
vazifasi  ushbu  o’zgarishlarni  ishlab  chiqarish  faoliyati  yoki  bir  guruh  xodimlarning 
faoliyati  natijalari  bilan  bog’liqligini  aniqlash  va    baholashdan  iborat.  9.2-jadvaldagi 
axborot  bazasidan  foydalanib,  mehnatga  haq  to’lash  va  ijtimoiy  to’lovlar  uchun  sarflangan 
xarajatlarni tahlil qilamiz. 
Mehnatga haq to’lash va ijtimoiy to’lov mablag’larining sarflanishini tahlilini asosiy 
yo’nalishlar  bo’yicha  ularning  strukturasidagi  o’zgarishlarni  o’rganishdan  boshlash 
zarur.(9.3-jadval). 
9.3-jadvalda keltirilgan ma’lumotlardan quyidagi xulosalarni qilish mumkin. Mehnatga 
haq  to’lash  va  ijtimoiy  xarakterdagi  to’lovlarning  hamma  yo’nalishlari  bo’yicha 
mablag’larni ishlatilishida tarkibga katta ta’sir etuvchi o’zgarishlar yuz berdi. Oziq-ovqat, uy 
joy,    yoqilg’iuchun  to’lovlarning  ulushi  0.8foiz  -  1,1foiz  bo’lib  yetarli  darajada  mustahkam 
bo’lib qolmoqda. 
Mablag’larni  ishlatilish  tarkibidagi  o’zgarishlar,  shuni  namoyon  qildiki,  ishlavdgan 
vaqt uchun haq to’lashdagi mablag’larning ulushi oshdi (55,9foiz o’rniga 66,2foizga etdi). 
Haqiqatda  ishlangan  vaqt  uchun  haq  to’lash  xodimlarning  mehnat  natijalari  bo’yicha 
manfaatdorligini,  kasb  mahoratini  va  qobiliyatini  oshirish  imkonini  beradi,  ishlab  chiqarish 
faoliyatida  xodimlarning  moddiy  manfaatdorligini  rivojlantirish  yuzasidan  kompleks 
vazifalarni hal qilishga yordam beradi. Bir martalik rag’batlantirish ulushining oshishi mehnat 
natijalari  va  haq  to’lashning  oqilona  bog’liqligini  ko’rsatmoqda  (rejaga  asosan  5,7foiz  dan 
6,6foizgacha, aslida esa ushbu ulush 13,7 foizni tashkil etgan).