Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti abdurahmonov Q. X., Boqiyeva I. A

 
 
 

---

 
167 
9.3.  Mehnatga haq to’lash jamg’armasi mablag’lari va ijtimoiy 
to’lovlaridan foydalanish auditi 
Mehnatga  haq  to’lash  jamg’armasidan  foydalanish  samaradorligini  tahlil  qilishda 
qo’yidagilarni inobatga olmoq zarur: 

 ijtimoiy  adolat  mehnatkashlarning  daromadini  nafaqat  rad  etmaydi  balki  uni 
diferenstiastiyalashuvini belgilab beradi; 

 ish haqi – eng ta’sirchan mehnat  faoliyatini rag’batlantiruvchidir; 

 mehnatga  haq  to’lash  jamg’armasi  va  ijtimoiy  xarakterdagi  to’lovlarga 
yo’naltirilgan  mablag’larning  miqdori  ish  beruvchiga  manfaat  keltirishi  hamda 
xizmatchini qanoatlantirishi kerak. 
Mehnatga  haq  to’lash  jamg’armasidan  foydalanishni  tahlil  qilishning  asosiy 
vazifalari: 
 

 tashkilot bo’yicha va alohida toifadagi xodimlarning o’rtacha daromadi va o’rtacha 
ish haqi miqdorini aniqlash; 

 mehnatga  haq  to’lash  tizimi  va  qo’llaniladigan  shakllarini  asoslanganligini 
tekshirish; 

 
rag’batlantirishda  qo’llaniladigan  tizim  samaradorligini  va  daromadda  ishtirokchilik 
tizimini o’rganish; 

 
mablag’larni,foydalanish samaradorligini oshirish zaxiralarini aniqlash va foydalanish.   
Ish  beruvchi  tomonidan  foydalanadigan  mablag’larni  mehnatga  haq  to’lash,  ijtimoiy 
to’lovlar va imtiyozlar bo’yicha ma’lumotlar 9.2-jadvalda keltirilgan. 
Davlat  statistika  boshqarmasining  yo’riqnomasiga  asosan  mehnatga  haq  to’lash 
jamg’armasi  va  ijtimoiy  xarakterdagi  to’lovlar  tarkibidagi  mablag’larni  ishlatilishi  taxlilini 
qo’yidagi majburiy yo’nalishda o’tkazish zarur: 
-ishlangan vaqt uchun to’lovlar; 
-ishlanmagan vaqt uchun to’lovlar;  
-bir martalik rag’batlantirish to’lovlari: 
- oziq - ovqat, uy joy,  yonilg’i uchun to’lovlar; 
-ijtimoiy xarakterdagi to’lovlar.