Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti abdurahmonov Q. X., Boqiyeva I. A

ISH VAQTI BALANSI 
№ 
Ko’rsatkichlar  
Reja  
Haqiqat 
Farq(

,

)  foiz(

,

) 
1 
Ish vaqtining kalendar fondi, kun 
365 
365 
- 
- 
2 
Bayram va dam olish kunlari 
112 
112 
- 
- 
 
Sh. j. -bayram kunlar 
9 
9 
- 
- 
 
-dam olish kunlari 
103 
103 
- 
- 
3 
Nominal fond, kun (1-2) 
253 
253 
- 
- 
4 
Ishga chiqmasliklar, kun 
35,2 
47,45 
12,25 
34,8 
 
Sh.j. -navbatdagi va qo’shimcha 
tatillar 
27 
27,45 
0,45 
1,67 
 
-O’quv tatillari 
1,8 
1,95 
0,15 
8,3 
 
-Homiladorlik bo’yicha tatillar 
0,9 
1,05 
0,15 
16,67 
 
-Kasallik tufayli ishga 
chiqmasliklar 
5,0 
7,5 
2,5 
50 
 
-qonunan ruxsat etilgan ishga 
chiqmasliklar 
0,5 
0,5 
- 
- 
 
-Ma’muriyat ruxsati bilan ishga 
chiqmasliklar 
- 
1,5 
1,5 
- 
 
-Sababsiz ishga kelmaslik 
- 
0,7 
0,7 
- 
5 
To’liq ish kuni turib qolishlar 
- 
6,8 
6,8 
- 
6 
Ishga kelinadigan vaqt fondi (3-4-
5) 
217,8 
198,75 
19,05 
8,75 
7 
Ish kunining o’rtacha davomiyligi, 
nominal, soat 
7,98 
7,98 
- 
- 
8 
Ish vaqti byudjeti(3x7) 
2018,9 
2018,9 
- 
- 
9 
Ish kunining qisqartirilishi, jami, 
soat 
0,15 
0,72 
0,57 
380 
 
Sh.j.smena ichidagi yo’qotishlar 
- 
0,5 
0,5 
- 
 
Tungi smenada ish kunining 
yo’qotilishi 
0,1 
0,15 
0,05 
50 
 
O’smirlarning ish kunini 
qisqartirilishi 
0,05 
0,07 
0,002 
40 
 
10  Ishdan tashqari ishlangan vaqt 
- 
- 
- 
- 
11  Ish kunining (smena) real 
davomiyligi, soat(7-9

10) 
7,83 
7,26 
-0,57 
-7,28 

---

 
104 
12  Bitta ishchining real (samarali)ish 
vaqti fondi, soat (6x11) 
1705,4 
1442,9 
-262,5 
-15,39 
Bu yerda: 
K
rf
 – real ish vaqti koeffitsienti 
P
f
, P
b(pl) 
– joriy va bazis davrdagi ish vaqti yo’qotishlari  
(5.8 da foizlarda  5.9 da soatlarda)   
 F
f
, F
b
 – joriy va bazis davrdagi ish vaqti fondi  
 
  Misol:  5.3-jadvaldan  foydalanib  ish  kuni  davomiyligidan  foydalanish  (K
rd
) 
koeffitsienti,  ish  kunlaridan  foydalanish  koeffitsienti  (K
d
)    va  ish  vaqtining  real 
fondidan foydalanish koeffitsientlarini  (K
rf
) hisoblang.  
1. Ish kuni davomiyligidan foydalanish koeffitsienti (5.6. formula)  
 
K
rd 
= 
)
(
.
.
.
пл
б
рд
ф
рд
П
П
 =
83
.
7
26
.
7
= 0,927 
 
Koeffitsientlarning  1  dan  past  bo’lishi  haqiqatda  ish  vaqti  yo’qotishlarining 
bazis davrga nisbatan ko’payganligini bildiradi.  
2. Ish kunlari sonidan foydalanish koeffitsienti (5.7. formula) 
K
d
=
)
( ПЛ
Б
Ф
Д
Д
=
8
.
217
75
.
198
= 0,913 
Koeffitsientlarning  1  dan  past  bo’lishi  haqiqatda  kun  bo’yi  ish  vaqti 
yo’qotishlarining bazis davrga nisbatan ko’payganligini bildiradi.  
3. Joriy va bazis davrlaridan ish vaqti yo’qotishlari quyidagilarga teng 
P
f
= 
9
.
2018
9
.
1442
9
.
2018

×100= 28,5foiz 
 
P
f
=
9
.
2018
4
.
1705
9
.
2018

×100= 15,5foiz 
5.8.  va  5.9.  formulalarga  ko’ra  real  ish  vaqtidan  foydalanish  koeffitsienti 
quyidagiga teng bo’ladi:  

---

 
105 
K
rf
 = 
)
(
100
100
пл
б
ф
П
П


=
5
.
15
100
5
.
28
100


=0,846 
 
K
rf
 = 
)
(пл
б
б
ф
ф
П
Ф
П
Ф


=
5
.
313
9
.
2018
576
9
.
2018


=0,846 
K
rf
  koeffitsientining  birdan  pastligi  ish  vaqtidan  yetarlicha  samarali 
foydalanilmayotganligidan  dalolat  beradi.  Smena  ichidagi  va  kun  bo’yi  ish  vaqti 
yo’qotishlari  mavjudligini  ko’rsatadi  va  ish  vaqtidan  foydalanish  bo’yicha  tarkibiy 
yangililanishlar kiritishni talab etadi.