Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti b. B. Berkinov, D. S. Ashurova, M. K. Abdullaeva, G. E. Zahidov

Foydalanilgan adabiyotlar
1. I.A.Karimov Jahon moliyaviy- iqtisodiy inqirozi, O’zbekiston 
sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari va choralari-T.: O’zbekiston, 56 b.
2. Abdullaev A.M., Irmatov M.M., Haydarov M X , Ashurova D.S, 
Iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishni prognozlashtirish. O’quv qo’llanma. - 
Т.: TDIU, 2006. - 249 b.
3. 
Irmatov 
M.M., 
Haydarov 
M.T. 
Iqtisodiy 
va 
ijtimoiy 
rivojlantirishning prognozlashtirish. O’quv qo’llanma. - Т.: TDIU, 2004.
4. Li A.N. Maqalliy tuzilmalami ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishni 
prognoz qilish. O’quv qo’llanma. O’zbekiston yozuvchilar uyushmasi 
Adabiyot jamharmasi nashriyoti. - Т.: 2004.
5. Vasileva ON.  Prognozirovanie i planirovanie v usloviyah rinka. 
Uchebnoe posobie. - М.: 2005.
19

---

IV BOB. MINTAQALARNI IJTIMOIY IQTISODIY 
RTV О JLANISHI PROGNOZLASHTIRISH MAQSADI VA
VAZIFALARI.
4.1. Mintaqaviy xo’jalik va mintaqaviy iqtisodiyot
Mintaqaviy xo’jalik butun bir xo’jalik, iqtisodiy, ishlab chiqarish va 
ijtimoiy kompleks bo’lib, u respublika, viloyat, avtonom okrug hududida 
joylashgan 
korhona, 
tashkilot, 
uyushmalaming 
bo’ysunish 
va 
tarmoqlarining tarkibidan qat’iy nazar shakllanadi. Barcha sanoat va 
qishloq xo’jalik ishlab chiqarish, qurilish, transport, aloqa va madaniy- 
maishiy hizmat ko’rsatadigan korhona va tashkilotlami quyidagi 
guruqlarga ajratish mumkin:
1) 
Respublika;
2) 
Mintaqaviy;
3) 
Munisiipial.
Bir tomondan mintaqaviy boshqaruv 
tizimining asosi bo’lgan, 
ikkinchi tomondan korhona va tashkilot bo’lgan 
maqalliy organlar 
o’rtasidagi munosabat maqalliy organlarga to’liq bo’ysinishdan to shu 
organlar 
tomonidan 
alohida 
funksiiyalaming 
boshharilishigacha 
farqlanadi.
Boshqaruv shakli va bo’ysunish shaklidan qat’iy nazar ma’lum 
mintaqada joylashgan hamma korhona va tashkilotlar er, o’rmon va suv 
resurslaridan foydalanish, tabiat muhofazasi, sanitariya, yonqinga harshi, 
ququqiy, ijtimoiy, maishiy me’yor qoidalari masalalari bo’yicha maqalliy 
boshqaruv organlari raqobati ostida bo’ladi.
Hududiy boshqaruv organlari shu hududda joylashgan barcha 
korhonalar tomonidan amalga oshiriladigan uy va ijtimoiy-madaniy 
qurilish, maqalliy yo’llar qurilishi, halq iste’moli mollari va oziq-ovqat 
ishlab chiqarish ustidan nazorat olib boriladi. Mintaqa darajada tartibga 
solishning 
ob’ektlari 
quyidagilar 
hisoblanadi: 
davlat 
mulkini
hususiylashtirish jarayoni, aholi va korhonalami soliqqa tortish, maqalliy 
byudjetlami shakllanishi, aholining ijtimoiy himoyasi va boshqalar.
Mintaqaviy iqtisodiyotning asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat:
1) 
O’zbekiston 
Renspublikasida yagona 
iqtisodiy 
hududni 
yaratish.
2) 
Mintaqalar iqtisodiy imkoniyatlaridan qat’iy 
nazar yagona 
minimal ijtimoiy standart va aholini ijtimoiy himoyalanishini ta’minlash;
20
*

---

3) 
Mintaqalaming 
ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlanish 
sharoitlami
tenglashtirish;
4) 
Mintaqalami kompleks ekologik muhofazalash;
5) 
Juda muhim strategik ahamiyatga ega bo’lgan mintaqalami
ustuvor rivoj lantirish;
6) 
Mintaqalaming 
tabiiy-iqlim 
hususiyatlaridan 
maksimal
foydalanish;
7) 
Maqalliy o’z-o’zini boshharishni shakllantirish va kafolatlami
ta’minlash.