Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti b. B. Berkinov, D. S. Ashurova, M. K. Abdullaeva, G. E. Zahidov

practical skills o f forecasting in conditions o f transition market.
The manual is intended for the bachelors, ministers, professors o f the 
teachers o f economic specialties engaged by a problem macroeconomics analysis and 
forecasting o f region.
Editor in chief:
,, 
Reyipwers: p.h.d., prof B.T.Salimov, p.h.d.M.T.Xaydarov
V/ 
: 
'
л  /

---

KIRISH
Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi davom etayotgan hozirgi sharoitda 
mintaqalami 
ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlanishini 
prognozlash 
asosiy 
makroiqtisodiy ko’rsatkichlami real holatiga baho berib, kelgusi holatini 
rivojlanishiga ko’mak beradi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida iqtisodiy- 
ijtimoiy prognozlashtirish-bu, o’tmishni, hozirgi zamonning rivojlanish 
qonuniyatlari, tendensiiyalariga asoslangan holatda kelajakni oldindan 
ilmiy bilish va istiqboldagi rivojlanish maqsadlarini va vazifalarini 
aniqlashdan iborat. Prognozlashtirish mamlakat iqtisodiyoti mintaqalari 
holatiga to’g ’ri baho berib, kelgusidagi rivojlanish yo’nalishlarini ko’rsatib 
beradi va amaliy jihatdan katta ahamiyatga ega.
"Prognozlash” - bu, iqtisodiyotni tartibga solish jarayonining yana bir 
bosqichi yoki mamlakat iqtisodiy - ijtimoiy rivojlanish dasturini ishlab 
chiqishning bir qismidir. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi ta’sirida 
narxh-navoning keskin o ’zgarishi, eksport import opersiyalardagi 
nobarqarorlik sharoitida prognozlashtirishni amalga oshirish bu murakkab 
vaziyatni echimiga ega bo’lishni ta’minlaydio Prognozlashtirishni amalga 
oshirishda ko’plab uslublardan foydalaniladi va modellami tuzish, aniq 
funksiiyani ko’rsata bilish prognozning sifat darajasini ta’minlab beradi. 
Ba’zida miqdor baholari asosan ehtimollik harakteriga ega, ular ko’proq 
darajada sodir bo’lgan rivojlanish muamolarini aniqlashga va ulami 
echish yo’llarini izlashga qaratilgan. Prezidentimiz ta’kidlaganlaridek: 
2008 yilda yalpi ichki mahsulotning o’sish sur’atlari 9,0 foizni, sanoatda 
12,7 foizni, jumladan, iste’mol tovarlari ishlab chiqarishda 17,7 foizni 
tashkil etdi, xizmat ko’rsatish hajmi 21,3 foizga o’sdi”.1 Iqtisodiyotimizda 
erishilayotgan tendenciyalami saqlab qolish ychun prognozlash usullari va 
prognozlashni o’rganish alohida ahamiyat kasb etadi.
"Mintaqalami iqtisodiy - ijtimoiy rivojlanishini prognozlash" fanining 
predmeti - prognozlashtirish ob’ektining rivojlanish qonuniyatini o ’tmishi 
asosida o’rganib, butun bir iqtisodiy majmua va uning tarkibiy qismlari 
ob’ektiv asoslangan rivojlanish holatlari va tendensiiyalarining vaqt va 
fazodagi miqdor va sifat darajalarini aniqlashdir.
"Mintaqalami iqtisodiy - ijtimoiy rivojlanishini prognozlash" ning 
asosiy vazifasi mintaqaning iqtisodiy - ijtimoiy rivojlanish yo’llarini real 
baholash, bu rivojlanishning maqbul boshqaruv echimlarini ilmiy asoslash 
uchun ustivor variantlami aniqlashdir. Bundan tashhari, u iqtisodiyotning