«Standart-kost» tizimi
— bu xarajatlar hisobi va tannarx aniqlash tizimi bo'lib, unda ishlab chiqarilgan mahsulotlar (ishlar, xizmatlar) tannarxi avvaldan puxta, obdon hisoblab chiqilgan normativ xarajatlar yordamida baholanadi, keyin esa haqiqiy qiliiigan xarajatlar bilan taqqoslanadi.
Normativ va haqiqiy xarajatlar o‘rtasidagi farq chetlanish deb ataladi. Xarajatlarni samarali boshqarishning muhim vositalaridan biri chetlanishlar tahlili deb yuritiladi.
«Standart-kost» tizimi bo‘yicha boshqaruv hisobini tashkil etish
«Standart-kost» tizimining tarkibi moddalar bo'yicha xarajatlarning quyidagi dastlabki (ishlab chiqarish jarayoni boshlanguncha) normalardan tashkil topadi:
.) — sotish xarajatlari (mahsulotni sotish bo'yicha xarajatlar)
— asosiy materiallar
— asosiy islilab chiqarishda band bo‘lgan ishchilarning mehnat haqi;
— ishlab chiqarishdagi taqsimlanadigan xarajatlar (yordamchi ishlab chiqarishdagi xodimlar ish haqi, yordamchi materiallar, ijara haqi, jihozlar amortizatsiyasi va h.k.)
«Standart-kost» tizimi bo‘yicha hisobini tashkil etish
«Standart-kost» hisob tizimi bo‘yicha foyda quyidagi tartibda aniqlanadi:
1) mahsulot sotishdan olingan yalpi daromad;
2) mahsulotning standart tannarxi;
3) yalpi foyda (lq.-2q.);
4) standartlardan chetlanishlar;
5) foyda (3q.-4q.)
«Standart-kost» tizimi bo‘yicha hisobini tashkil etish
«Standart-kost» hisob tizimidan foydalanadigan korxonalair odatda quydagi xarajat moddalari bo‘yicha hisobni tashkil etadi
— xomashyo xarajati bo‘yicha chetlanishlar
— mehnat haqi bo‘yicha chetlanishlar
— umumishlab chiqarish xarajatlari bo‘yicha chetlanishlar
— davr xarajatlari bo‘yicha chetlanishlar
Zarurat tug£ilganda (masalan, javobgarlik markazlari bo‘yicha bolinmalarda chetlanishlarni aks ettirishda) bu xarajat moddalarining har biri bo‘yicha analitik schotlar ochilishi mumkin
Do'stlaringiz bilan baham: |
