Fazo va vaqt, makon va zamon qanday ma’nolarni anglatadi?
arakat, fazo va vaqt, makon va zamon.
Javob: Harakat. Borliqning atributlari ichida uning asosiy mavjudlik usulini ifoda etuvchi
xususiyati harakat hisoblanadi. Chunki borliq harakatsiz o’zining strukturaviy yaxlitligini saqlay
olmaydi.
Fazo — vaqtning muayyan lahzasida olamni tashkil etgan nuqtalarning o’zaro joylashish
tartibini aks ettirsa, vaqt esa fazoning muayyan nuqtasida ro’y beruvchi hodisalar ketma-ketligi tartibini
ifodalaydi. Fazo va vaqt tushunchalari, ko’p hollarda, forsiy til ta’sirida yozilgan adabiyotlarda makon
va zamon deb ham ataladi. Bu tushunchalar fazo va vaqtning tashqi, nisbiy xususiyatlarinigina aks
ettiradi, xolos. Fazo narsalar joylashadigan joy ma’nosida, vaqt esa hodisalar bo’lib o’tadigan muddat
ma’nosida ishlatiladi.
Monizm deganda nimani tushunasiz?
Monizm (qadimgi yunoncha: μόνος — monas — yakka, yagona) — dunyodagi turli hodisalar negizida bitta ibtido, yagona substansiya yotadi deb hisoblaydigan taʼlimot. M. dualizm va plyuralizmning aksi. Falsafa tarixida materialistik va idealistik M. mavjud boʻlgan. Materialistik M. tarafdorlari suvni (Fales), apeyron (noaniq modda)ni (Anaksimandr), havoni (Anaksimen), gomeomeriya (zarra)ni (Anaksagor), atomni (Demokrit, Epikur), olovni (Geraklit) dunyoning yagona moddiy asosi deb hisoblaganlar. Idealistik M.ning yirik vakili Gegel dunyo va uning hodisalari asosiga dunyoviy gʻoyani qoʻygan. Falsafada M. butun borliqni — tabiat, jamiyat, inson maʼnaviy dunyosini bir deb bilish, ular yagona asosdan kelib chiqqan, bir-birlaridan mutlaqo ajralmas deb hisoblashdir.
Bilim shakllari deganda qanday bilimlarni tushunasiz?
Do'stlaringiz bilan baham: |
