Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti taqdimot mavzu: O'zbekiston Respublikasida bozor munosabatlariga o'tishning o'ziga xos xususiyatlari Bajardi: 1- bosqich msd – 15 guruhi talabasi Ismatov Jo`rabek Xolbek og`li Toshkent – 2023

TOSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI TAQDIMOT Mavzu: Kapital qo’yilmalar va kapital bozori. Bajardi: 1- bosqich MSD – 15 guruhi talabasi Ismatov Jo`rabek Xolbek og`li Toshkent – 2023

REJA:

• Kapital to’g’risida tushuncha.
• Investitsiya siyosati bosqichlari.
• Asosiy va aylanma kapital.
• Kapitaldan daromad.
• Kapital bozori haqida ma’lumot.

Kapital to’g’risida tushuncha.

• Kapital – hal qiluvchi iqtisodiy kategoriyalardan biri. Katta hajmdagi pul mablag'lari hisobiga kishilar tomonidan, ilgari yaratilgan, uzoq davr xizmat qiladigon barcha ishlab chiqarish vositalari – asbob-uskunlar, dasturlar, binolar, inshootlar va shunga o'xshash bajarilgan ishlar, shuningdek, nomoddiy elementlarni(masalan, kishilar qobilyati, ma'lumoti, malakasi kabilarni) ham o'z ichida oladi. Kapital – harakt, to'xtovsiz aylanish jarayonidir. Unga Jim yotgan buying sifatida qarab emas, faqat harakatdagi narsa deb qarash lozim.

Iqtisodiyot nazaryasi kapitalning quyidagi turlarini ajratadi:

• Iqtisodiyot nazaryasi kapitalning quyidagi turlarini ajratadi:

-Moliyaviy(pul) kapital.

-Jismoniy(texnik) kapital.

-Insoniy kapital.

Moliyaviy(pul) kapital – ma'lum qiymatga ega bo'lgan pul va qimmatbaho qog'ozlarning yig'indisi. Moliya iqtisodiy kategoriya bo'lib, xo'jalikning barcha sohalarida pul munosabatlarini hosil qilish, ularni taqsimlash va ishlatish jarayonidagi iqtisodiy munosabatlarni ifodalaydi. Mazkur jarayonda iqtisodiy faoliyat ustuvor ahamiyatga ega, ya'ni u pul bo'lishini talab qiladi.

Jismoniy(texnik) kapital ishlab chiqarishning turli xil fazalarida ishlatiladigan va insonning mehnat unumdorligini oshiradigon(stanoklar, binolar, kompyuterlar va oshunga o'xshashlar) moddiy vositalar yig'indisidir. Jismoniy kapital – ayrim qimmatbaho qog'ozlardan foydalanish bo'yicha huwuqlar majmuasi. Lekin bu huquqlar uning egasiga hech qanday mehnat xarajatlarisiz daromad keltiradi. Boshqacha qilib aytganca, jismoniy kapital tovarlar ishlab chiqarish va ishlardi bajarishda ishtirok etadigan, ilgari ishlab chiqarilgan tovar zapaslari hisoblanadi.

• Jismoniy(texnik) kapital ishlab chiqarishning turli xil fazalarida ishlatiladigan va insonning mehnat unumdorligini oshiradigon(stanoklar, binolar, kompyuterlar va oshunga o'xshashlar) moddiy vositalar yig'indisidir. Jismoniy kapital – ayrim qimmatbaho qog'ozlardan foydalanish bo'yicha huwuqlar majmuasi. Lekin bu huquqlar uning egasiga hech qanday mehnat xarajatlarisiz daromad keltiradi. Boshqacha qilib aytganca, jismoniy kapital tovarlar ishlab chiqarish va ishlardi bajarishda ishtirok etadigan, ilgari ishlab chiqarilgan tovar zapaslari hisoblanadi.