YORUG`LIK OQIMI. YORUG`LIK KUCHI. YORITILGANLIK QONUNI
Fotometriyada ishlatiladigan kattaliklar yorug`lik energiyasini qabul qiluvchi asboblarning nimani qayd eta olishlariga bog`liq holda olinadi.
1.Yorug`lik energiyasi oqimi.Yorug`lik manbayining o`lchamlarini juda kichik deb olaylik.Shunda undan ma`lum masofada joylashgan nuqtalarning o`rni sferik sirtni tashkil etadi deb qarash mumkin. Masalan, diametric 10sm bo`lgan lampa 100m uzoqlikdagi yuzani yoritayotgan bo`lsa, bu lampani nuqtaviy yorug`lik deb qarash mumkin. Lekin yoritilayotgan yuzagacha bo`lgan masofa 50 sm bo`lsa, manbani nuqtaviy deb bo`lmaydi. Ularga tipik misol tariqasida yulduzlarni olish mumkin. Biror S sirtga t vaqtda tushayotgan yorug`lik energiyasi W bo`lsin. Vaqt birligi ichida biror bir yuzaga tushayotgan energiya miqdoriga yorug`lik energiyasi oqimi yoki nurlanish oqimi deyiladi.Uni φ harfi bilan belgilasak,
2 BOB. UMUM TA’LIM MAKTABLARIDA FOTOMETRIYAGA DOIR MASALALAR YECHISH METODIKASI
2.1 Fizikadan masalalar yechishdan foydalanish usullari
YOritilganlik yuza birligiga tushayotgan yorug’lik oqimi bilan xarakterlanadi ( nuqtaviy bo’lmagan manba uchun):
E=dF/dS
YOrug’lik kuchi I bo’lgan izotrop manba r masofada joylashgan sirtda xosil qiladigan yoritilganlik ( nuqtaviy manba uchun):
E =
bu yerda a – nurning tushish burchagi.
Nurlanuvchanlik son jixatdan yorug’lik tarqatayotgan jismning birlik yuzasi tomonidan chiqarilayotgan yorug’lik oqimiga teng:
M=dF/dS
Agar jismning nurlanuchanligi uning yoritilganligi bilan bog’liq bo’lsa, M= ρE
bu yerda ρ – qaytarish koeffitsiyenti.
Ravshanlik son jixatdan nurlanayotgan sirt elementi yorug’lik kuchining shu elementning kuzatish yo’nalishiga perpendikulyar tekislikka proyeksiyasi yuzasiga bo’lgan nisbatiga teng:
L =
bu yerda O – sirt elementiga o’tkazilgan normal bilan kuzatish yo’nalishi orasidagi burchak.
Ravshanlik yo’nalishga bo,g’liq bo’lmaganda nurlanuvchanlik va ravshanlik quyidagi munosabat bilan o’zaro bog’langan:
Do'stlaringiz bilan baham: |
