Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 8 - SON 
193 
2-rasm
Nishonga to„p otish –ishtirokchilar devordan 3 m oraliqda devorga nisbatan 
yon tomon bilan bir qator bo‗lib saflanadi[2,3.]. Ulardan 3m oraliqda trener to‗p bilan 
joylashadi. Trener to‗pni yuqoridan birinchi turgan ishtirokchiga yuqoridan ikki 
qo‗llab uzatishi bilan u shu to‗pni yuqoridan devorga burilib, yerdan 4m balandda 
devorga chizilgan diametric 40 smli aylanaga yuqorida ikki qo‗llabaniq uzatadi. Har 
bir ishtirokchi ushbu mashqni 5 marta takrorlaydi. Eng ko‗p marta aniq uzatgan 
ishtirokchi g‗olib deb topiladi. Bir yoki undan ko‗p o‗yinchi bir xil aniqlikda to‗p 
uzatsa final musobaqasi o‗tkaziladi (4-rasm).
4-rasm 
Maqolaga doir o‗quv va ilmiy adabiyotlar, yuqorida keltirilgan namunaviy 
harakatli o‗yinlarning nazariy tahlili quyidagi xulosalarni e‘tirof etish imkonini 
yaratadi: 
1. Harakatli o‗yinlar orqali voleybolga xos harakatlanish tezkorligi va maxsus 
tezkorlik zamonaviy musobaqa o‗yinlarida foydali natijani ta‘minlovchi ustuvor 
omillar tarkibiga mansub bo‗lib, ushbu sifatlarning shakllanishi boshqa jismoniy 
sifatlarni shakllanishiga va uyg‗un rivojlanishiga bog‗liqligini aniqlash mumkin. 
2. Voleybol bo‗yicha o‗tkazilgan ko‗p yillik sport mashg‗ulotlari davomida 
hujumga xos o‗yin usullari taqdirini belgilashda hal qiluvchi ahamiyatga ega 
harakatlanish tezkorligi va maxsus tezkorlikni shakllantirishga ustuvorlik berish 
aniqlandi. 

---

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 8 - SON 
194 
3. Yuqoridagi harakatli o‗yinlarni yosh voleybolchilarga dastlabki 
tayyorgarlik bosqichidan boshlab mashqlarni to‗g‗ri hisobga olib borish orqali 
qo‗llash o‗ta yuksak natijaga olib kelishi mumkin.
4. Agar mashg‗ulotlarda o‗yinlarni amaliy tajribamizda sinovdan o‗tkazilgan 
va yuksak samaradorligi aniqlangan maxsus o‗yin mashqlari muntazam qo‗llanilib 
borilsa, kutiladigan natija yanada salmoqli bo‗lishini asoslash mumkin[4]. 
Adabiyotlar 
1.Usmanxodjayev T.S, Isroilov Sh.X, Pulatov A.A, Pulatov Sh.A. Milliy va 
harakatli o‗yinlar. Darslik. Т.: ―Iqtisod-Moliya‖, 2015, 268 b. 
2.ГариповА.Т, КлещевЮ.Ю, ФоминЭ.В. Скоростно-силовая подготовка 
Юных волейболисток. Методические рекомендации. -М.:ВФВ. 2009, 45 с. 
3. KhidirovaM.A, PulatovA.L, UmmatovA.A. Voleybol nazariyasi va 
uslubiyati. -Т.: ―Fan va texnologiya‖, 2018, 480 b. 
4. Швалѐва Т. А, Корыткова З. А, Шутова Т. Н.Влияние подвижных игр 
на развитие координационных способностей юных волейболистов 2015. 
Литературный обзор, 4 с.