Toshkent davlat pedagogika universiteti tabiiy fanlar

Dizel yoqilg’isini gidrotozalash qurilmasi reaktori
Xomashyo aksial yo‘nalish bilan harakat qiladigan dizel yonilg‘isini gidrotozalash reaktori 14-rasmda ko‘rsatilgan. Ushbu reaktor tashqi tomonidan izolatsiya qilingan qobiq (3) dan iborat bo‘lib, uning ichiga katalizatorning ikkita qatlami joylashtirilgan. Xomashyo katalizator qatlamlari orqali tepadan pastga qarab harakat qiladi. Katalizatorning har bir qatlamini oqimning dinamik ta’siridan himoya qilish uchun chinnidan yasalgan sharlar qatlamidan foydalanilgan. Reaktorning yuqorigi qismida patrubkalari bo‘lgan taqsimlovchi tarelka (1) o‘rnatilgan bo‘lib, uning tagiga filtrlovchi moslama (2) joylashtirilgan. Ushbu moslama katalizator qatlamiga botirilgan silindrsimon korzinalardan iborat.
Korzinalar chiviqdan payvandlangan; ularning yon tomonlari va pastki qismi to‘r bilan qoplangan. Korzinalarning yuqorigi qismi ochiq. Korzinalarda va katalizatorning yuqorigi qismida korroziya mahsulotlari va mexanik qo‘shimchalar ushlab qolinadi.



14- rasm. Xomashyo aksial harakat qiluvchi dizel yonilg‘isini gidrotozalash reaktori:
1–taqsimlovchi tarelka; 2–filtrlash moslamasi; 3–qobiq; 4–kolosnik panjarasi; 5– bug‘ni kirtish uchun kollektor; 6-chinnidan tayyorlangan sharlar; 7–tayanch halqasi; 8–tayanch; 9,11–katalizatorni tushirish uchun shtuserlar; 10,12– termoparalar. Oqimlar: I–xomashyo; II–reaksiya mahsulotlari.


elektroqimyoviy korroziya esa tutun gazlari tarkibidagi suv va oltingugrt ikki oksidi ta`sirida vujudga keladi.
15-rasm. Dizel yoqilg’isini gidrotozalash reaktori:
1-korpus; 2- futerovka; 3-katalizator; 4- tayanch halqa; 5-termopara o’rnatiladigan shtuser; 6-gaz xom-ashyo aralashmasining chiqishi; 7-qopqoq; 8-
pastki shtuser; 9-manometr uchun mufta; 10-sovitivchi gazning chiqishi; 11-tayanch; 12-himoya klapani shtuseri; 13-havo chiqargich; 14-lyuk; 15-gaz xom-ashyo aralashmasini berish shtuseri; 16-ajraladigan boshoqli panjara; 17-tayanch list.
Xom-ashyo tarkibida oltingugurt, sirkullyasiya gaz tarkibida esa vodorod sul’fid miqdori qanchalik yuqori bo’lsa, apparat shunchalik ko’p korroziyaga uchraydi.
Sulfat kislotasi bilan alkillashga mo‘ljallangan gorizontal reaktor (yoki kontaktor) 16-rasmda ko‘rsatilgan. Dastlabki xomashyo va kislota uskunaning jadallashgan holatda aralashtirish zonasiga beriladi, chunki bu yerda propellerli aralashtirgich (5) o‘rnatilgan. So‘ngra xomashyo va kislota aralashmasi qobiq (1) va sirkulatsion quvur (2) oralig‘idagi halqasimon bo‘shliqqa kiradi va quvurlar
o‘ramidagi berk kontur bo‘yicha sirkulatsiya qiladi.