Toshkent davlat texnika universiteti geologiya-qidiruv va kon-metallurgiya fakulteti konchilik elektromexanikasi kafedrasi

Burg`ilash minorasini montaj qilish.

1. Ho`jalikdagi yer xujjatlashtirib olinadi va 4-gektar joy tekislanadi.

2. Shu yerda burg`ilash uskunalarini olib kelib o`rnatiladi, montaj
qilinadi.
3. Burg`ilash ishlariga tayyorgarlik ko`rish davri.
4. Quduqni burg`ilash, unga yo`llanma, konduktor, oraliq tizma va
ishlatish tizmasini tushirish – burg`ilash davri deyiladi.
5. Shu quduqlardan mahsulot olib sinab ko`rish davri.
6. Burg`ilash uskunalarini qilish yoki boshqa joyga ko`chirish
1 Svecha- 2,3 yoki 4 ta burg`ilash quvurlar birikmasiga aytiladi. 59
davri.
7. qilingandan keyin, maydonni tekislab, ishlab-chiqarishga
tayyorlanadi.
Shulardan 1-2-3-6 va 7-davrlarni minora qurish (vishkomontaj)
brigadasi bajaradi.
4-davrni burg`ilash brigadasi bajaradi.
5-davrni, ya’ni quduqdan mahsulot chiqarib aniqlash ishlarini tekshirib
ko`rish brigadasi bajaradi.
Burg`ilash qurilmalarini ko`chirishdan oldin ular qismlarga ajratiladi.
Asbob – uskunalarni qismlarga ajratish darajasi, ajratish ishlarining hajmi
ko`chirish usuliga bog`liq. Modomiki, yig`ish qismlarga ajratish ishlari ish
vaqtining unumsiz sarflanishiga olib kelar ekan, bunda ma`lum bir aniq
sharoitlarda yig`ish qismlarga ajratish ishlarini kichik hajmlarda bajarish
talab qilinadigan qurilmalarni tashishning qulay usulini tanlashga harakat
qilinadi.
Burg ilash qurilmasini tashish usuli eng avvalo transport bazasi
imkiniyatlariga ko`ra oldindan aniqlanadi. Yuqorida e`tirof qilinganidek,
hamma burg`ilash qurilmalari tuzilishiga ko`ra quyidagi tasniflarga
ajratiladi:
– shinali pnevmatik yoki o`rmalab yuruvchi
– ko`chma yoki doimiy (statsionar) hamda
– o`ziyurar burg`ilash qurilmalariga bo`linadi.
Yuk avtomobili yoki tractor shassisiga ulangan o`ziyurar burg`ilash
qurilmalarini ko`chirishga tayyorlanayotganda qismlarga ajratish
ishlarining hajmi juda chegaralangan bo`lishi kerak. Ular asosan
machtaning tushishiga va uning transport holatiga o`tishiga qarab
belgilanadi. Ba`zi bir qurilmalarda asbob – uskunalarning qismlarini
alohida prisepda tashish mumkin. Prisepga, shuningdek burg`ilash asbobi
va materiallar yuklanadi. Ko`chma qurilmalar bitta platformada alohida
yirik bloklar ko`rinishida shatakka olinadi. Burg`ilash machtasini
ko`tarishdan oldin gorizontal holatga keltiriladi.
Burg`ilash asbobi va yordamchi asbob – uskunlarning bir qismi
universal transport vositalarida tashiladi. Ko`chmas burg`ilash qurilmalari
qismlarga bo`linadi va bloklar (yirik va mayda) hamda agregat holida
tashiladi.
Yirik blokli yig`ish muloyim rel`efli rayonlarda va
harakatlanilayotgan yo`lda to`siqlar mavjud bo`lmaganda qo`llaniladi. Bu
metodda burg`ilash qurilmasining asosi va unda joylashgan bir nechta
agregatlar va tugunlardan iborat bo`lgan yirik blok alohida transportda 60
tashiladi. Har bir blok alohida maxsus transport vositalarda (og`ir yuklarni
tashuvchi avtomobillarda, pnevmog`ildirakli yoki o`rmalab yuruvchi katta
yuk ko`taruvchi maxsus aravalarda) tashiladi) tashiladi. Masalan, BU-125
BrE qurilmasi og`ir yuk tashuvchi mashinalarda tashiladigan uchta
transport blokiga-minorali, chig`irli, nasosli va nasos transmissionga
bo`linadi.
Kichik blokli metod burg`i qurilmasini mayda blokli qismlarda
ajratishni va ularni alohida tashishni ko`zda tutadi. Kichik blok asosiy
qismdan va unga ulangan burg`ilash qurilmasining bir yoki bir nechta
tugunlaridan iborat. Blokning tashqi gabaritlari transport vositalarining
o`lchamlari bilan chegaralanadi. Tashishning bunday usulini murakkab
geologik – geografik sharoitli hududlarda qo`llash tavsiya qilinadi.
Tashish sharoitlariga ko`ra burg`ilash qurilmasini faqat universal
transport vositalari bilan, ya`ni temir yo`lda, avtomobilda yoki
samolyotda, vertolyotda tashish mumkin bo`lganda agregat metodi
qo`llaniladi. Burg`ilash qurilmasi o`z gabaritlari va massalariga ko`ra
yuqorida ko`rsatilgan transport vositalarida tashish mumkin bo`lgan
o`lchamlardagi agregatlar, sektsiyalar va elementlarga ajratiladi. So`nggi
metodni qo`llashda ancha mehnat talab qilinadi. Ya`ni uchastkada asbob –
uskunalar yig`ilgunga qadar ajratilgan hududda maydoncha tartibga
solinadi. Yer qazish ishlari bajariladi. Chuqur burg`ilash qurilmalari ostiga
poydevorlar qo`yiladi. So`nggi yillarda bu ishlarni bajarish temir – beton
plitalardan foydalanish sababli ancha soddalashdi.
Burg`ilash minorasi ostidagi maydonchani qurish, burg`ilash uskunasini
keltirish uchun trassani tayyorlash, olib keluvchi yo`llar, elektr energiyasi
tarmoqlari, aloqalar, suv bilan ta’minlash uchun quvurlarni tortish, yer
omborlari, tozalash moslamalari, shlamni olib chiqish ishlari maxsus
talabga javob bera oladigan holda amalga oshiriladi.
Quduqni qurish tugatilgandan keyin barcha omborlar va transheyalar
ko`milishi, burg`ilash maydonchasi rekultivatsiya qilinishi kerak.
Rekultivatsiya deganda – burg`ilash uskunalarini maydonga olib
kelishdan avval vaqtinchalik foydalanishga olingan 4-gektar yerning 25-30
sm qalinlikdagi ustki mahsulot ekiladigan qismi buldozerlar yordamida
yig`ib, bir chekkaga to`plab qo`yiladi. Burgilash ishlari tugagatilgandan
keyin barcha burg`ilash uskunalari maydonchadan olib chiqib ketiladi.
Shlam omborlari va transheyalar ko`miladi va burg`ilash ishlarini
boshlashdan oldin yig`ib olingan to`proq qatlami o`z o`rniga qaytariladi. 61
Oltingugurt-vodorod gazi, is gazi, neft va mineral suvlar chiqqanda
tevarak-atrofni ifloslanishini oldini olish uchun barcha choralar ko`rilishi
kerak.
Oltingugurt gazi chiqqanda o`simliklar dunyosi nobud bo`ladi,
xayvonotlar zaharlanadi, burg`ilash uskunasi, asbobi, himoya quvurlari
jo`da xam tez yemiriladi (korroziyaga uchraydi). Shuninng uchun quduqni
burg`ilash loyihasida barcha himoyalanish choralari: gazni yig`ish, yoqib
yuborish, kimyoviy ishlash va zararli moddalarni tozalash choralari
ko`riladi.