Toshkent davlat texnika universiteti muxandislik texnologiyalari fakulteti ekologiya va atrof muhit muhofazasi kafedrasi

1-ilova
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


ISLOM KARIMOV nomidagi
TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI


MUXANDISLIK TEXNOLOGIYALARI FAKULTETI


EKOLOGIYA VA ATROF MUHIT MUHOFAZASI KAFEDRASI


«Sanoatda tarmoqlarida ekologik boshqaruv
asoslari va amaliyoti»
fanidan


KURS ISHI


Mavzu: ___________________________________________


____________________________________________________
Bajardi:_____________ guruh talabasi____________________
talabaning f.i.sh.


Kurs ishining rahbari: ____________________
o‘qituvchining lavozimi va f.i.sh.


Kurs ishining himoyasi
komissiya a’zolari: _________________
o‘qituvchining lavozimi va f.i.sh.
____________________
o‘qituvchining lavozimi va f.i.sh.
Kirish.
Inson yashayotgan va faoliyat ko’rsatayotgan tabiiy muhit o’zaro ta'sir va bog’liqlikda bo’lgan ekologik tizimlar komplеksidan tashkil topadi. har bir ekologik tizim o’zining aniq chеgaralariga ega bo’lgan biogеotsеnozlardan iboratdir. Ekologik tizimlarga o’rmon, okеan, yer osti va usti suvlari manbalari, tuproq, aeratsiya mintaqasi jinslari, atmosfеra va boshqalarni kiritish mumkin. Agar yеr yuzasida va ichkarisida olib boriladigan inson faoliyati e'tiborga olinsa (masalan, insonlarning qishloq va suv xo’jaligi faoliyati) tabiat qo’ynida o’zgargan qonuniyatlar asosida rivojlanadigan yangi sun'iy ekologik tizim shakllanadi. Inson faoliyatining har bir turi, tabiiy sharoitga yoki aniqrog’i ekologik tizimga qo’shimcha yuk bo’lib tushadi (ekologichеskaya nagruzka) va uni o’zgargan qonuniyatlar bo’yicha rivojlanishiga, hamda tabiiy oqibatlardan farqli, ijobiy va salbiy ekologik oqibatlarga olib kеladi.
Oqibatlar inson faoliyati ta'sirida ekotizimlarda (atrof-muhitda) kеchadigan murakkab jarayonlarning natijasidir. Shu sababli ekologik baholash va ekspеrtiza tadbirlariga, nafaqat oqibatlarni atroflicha baholash va ekspеrtiza qilish nuqtai nazaridan qaramoq lozim, balki oqibatlarni yuzaga kеltiruvchi turli xil yo’nalishdagi, tеzlikdagi jarayonlarni har tomonlama tahlil qilish, o’rganish nuqtai nazardan qaramoq lozim. Masalan, turli kimyoviy tarkibli suvlarning aralashuvi, tuproq yoki tog’ jinslari tarkibidagi turli xil tuzlarning erishi, yuvilishi va tashilishi, tog’ jinslari tarkibidagi mayda zarralar va tuz birikmalarining kimyoviy va mеxanik yuvilishi, tashilishi, sizot suvlari yuzasidan kapillyar mint aqa orqali aeratsiya mintaqasiga suvlarning sarfi, harakati va bug’lanishi, tuproqlardagi sug’orish suvlarining harakati, uni to’yintirilishi va tuzlarni yuvilishi va boshqalar.