Toshkent davlat transport universiteti iqtisodiyot fakulteti

2.3. Lokomotivlarning bosib o’tgan masofasi
Lokomotivlar umumiy bosib o‘tgan masofasi ( MS) harakat tavsifiga yoki bajarilgan ishga qarab quyidagilarga bo‘linadi:
Chiziqli masofa ko‘rsatkichi,. bu poezd lokomotivlari peregon uchastkalarida haqiqatda bosib o‘tgan umumiy masofadir ( ). Bu ko‘rsatkich o‘z navbatida asosiy va yordamchi bosib o‘tilgan masofaga bo‘linadi:
, lok-km
Yordamchi bosib o‘tilgan masofa ko‘rsatkichi quyidagi unsurlardan iborat:
, lok-km
bunda: m_oss – asosiy bosib o‘tilgan yo‘li(poezd boshida);
m_dtS - yodamchi 2 tortishdagi ;
m_gS - poezd boshida bir necha lokomotivlar ichida;
m_tS - yordamchi itarishda;
m_sS - 2 chi lokomotivlarni itarishida;
m_uS - shartli bosib o‘tilgan masofasi.
Peregondagi poyezd lokomotivning haqiqiy bosib o‘tgan masofasi . Bekatlarda, lokomotivlar deposidagi ishlovsiz (bekor) turishda lokomotivlarning bosib o‘tgan masofasi uchga bo‘linadi: manyovrlarda, boshqa ishlarda va ish holatida ishlovsiz (bekor) turishda.
Manyovrlarda deganda, maxsus lokomotivlar faqat bekat yo‘lida bajarilgan ishi ( ) hisoblanadi.
Boshqa ishlarda deganda, vagonlarni yuvish, dezinfetsiya qilish paytida, yo‘lovchi vagonlarni suv bilan ta’minlash paytida, depoda issiq xolda turishlar va boshqa holatlar tushuniladi ( ).

Ish holatida ishlovsiz (bekor) turish deganda, aylanma va ro‘yxatga olish bekatidagi, bekat yo‘llarida turgan, texnik ko‘rikda turgan va boshqa holatlar tushuniladi( ).

Hisoblash uchun manyovrlar va boshqa ishlarda vaqt xarajatlarining shartli 1 soati taxminan 5 km o‘tilgan masofaga tenglashtiriladi.
Ish holatida bekor turishning 1 soati taxminan 1 km masofaga tenglashtiriladi.
Chiziqli bosib o'tilgan yo’l, asosiy va yordamchiga bo'linadi. Asosiy masofaga poyezdlar boshidagi masofa (elektr poyezdlari, dizel poyezdlari va vagonlar bosh vagonlarining yuradigan masofasi) kiradi.Yordamchi bosib o'tilgan yo’l quyidagi qismlarga bo'linadi.
Lokomotivning qo'sh tortishda yurgan masofasi( m_dtS) - bu boshdan keyingi poyezdlar bilan bog'langan va mustaqil lokomotiv brigadalari tomonidan boshqariladigan lokomotivlarning bosib o'tgan masofasi.
Lokomotivning bir martalik tortishdagi bosib o’tilgan masofasi ( m_oss) - bu, asosan, yo'nalish bo'yicha notekis harakatlanishi tufayli, poyezdlar ishlagandan so'ng, poyezdlar uchastkasining oxirgi nuqtasiga qaytadigan, ishlaydigan parkning lokomotivlari bosib o'tgan masofa. Bir martalik yurishda vagonlarsiz yoki ularning guruhi 10 vagondan ko'p bo'lmagan lokomotivlarning yurishi hisobga olinadi.
Lokomotivlarning itarishda bosib o’tilgan masofasi( m_tS) - alohida uchastkalarda etakchi lokomotivga yordam berish uchun tayinlangan lokomotivlar bosib o'tgan masofa. Qoidaga ko'ra, itaruvchi lokomotiv dumga joylashtiriladi, lekin ba'zida, harakat xavfsizligi shartlariga ko'ra, poyezdning boshida ham, masalan, uzun nishabli uchastkalarda.
Ko'p blokli tizimda ishlaydigan ikkinchi lokomotivlarning bosib o’tilgan masofasi( m_sS) - bu poyezdning boshida joylashgan, u bilan yagona tizimni tashkil etuvchi va bitta lokomotiv brigadasi tomonidan boshqariladigan birinchi lokomotivdan keyin bosib o'tgan masofa. alohida guruh va bu yordamchi kilometrga taalluqli emas.
Peregondagi poyezd lokomotivning haqiqiy bosib o‘tgan masofasi( ). Bekatlarda, lokomotivlar deposidagi ishlovsiz (bekor) turishda lokomotivlarning bosib o‘tgan masofasi uchga bo‘linadi: manyovrlarda, boshqa ishlarda va ish holatida ishlovsiz (bekor) turishda. Manyovrlarda deganda, maxsus lokomotivlar faqat bekat yo‘lida bajarilgan ishi ( ) hisoblanadi. Ish holatida ishlovsiz (bekor) turish deganda, aylanma va ro‘yxatga olish bekatidagi, bekat yo‘llarida turgan, texnik ko‘rikda turgan va boshqa holatlar tushuniladi( ). Boshqa ishlarda - vagonlarni yuvish, boshqa holatlar tushuniladi( ).
Harakatlanuvchi tarkibning bosib o‘tgan masofasi ko‘rstkichlarning tuzilmaviy tarkibi 2-chizmada keltirilgan.

2-chizma. Lokomotivlar bosib o‘tgan masofani guruhlash