Toshkent Davlat Transport Universiteti Mustaqil ish

XX asrning birinchi yarmida avtomobil yo‘llari landshafti loyihasini tuzish fikri paydo bo‘lib muvaffaqiyat bilan rivojlandi va yo‘l loyihasini tuzish dunyo amaliyotida etakchi o‘ringa chiqdi. O‘tgan asrning 70-yillarida esa yo‘lning landshaft bilan uyg‘unligi, yo‘l chetining manzarali bo‘lishi haydovchilar charchashini kamaytirishi, harakatning qulay va xavfsiz bo‘lishiga imkon berishi aniqlandi. Landshaft loyihasini tuzish qoidalari va usullari rivojlantirilib asosan yo‘lning ko‘rinishiga e’tibor qaratish an’anaga kirdi.

Loyiha tuzishga me’morlar jalb qilinib kichik arxitektura qurilmalari, ko‘kalamzorlashtirish va yo‘l yoqasini bezash loyihalari tuzildi. 1938 yildayoq S.Soldatov avtomobil yo‘llari me’moriy tashkil etilishi talablarini ishlab chiqib, u shunday degan edi:

Loyiha tuzishga me’morlar jalb qilinib kichik arxitektura qurilmalari, ko‘kalamzorlashtirish va yo‘l yoqasini bezash loyihalari tuzildi. 1938 yildayoq S.Soldatov avtomobil yo‘llari me’moriy tashkil etilishi talablarini ishlab chiqib, u shunday degan edi:

«Avtomobil yo‘llarining me’moriy tashkil etilishi tuzilganda yo‘l muhandisining oldida ikkita asosiy:

• ma’lum bo‘lgan elementlarining hammasi qo‘shilganda yo‘l yaxlit me’moriy inshootni tashkil etish;
• yaxlit me’moriy inshoot sifatida yo‘l atrofidagi manzara bilan uyg‘un bo‘lishi vazifasi vazifa ko‘yilgan edi.

Ko‘plik nazariyasidagi eng sodda tushunchalarni ishlatib avtomobil yo‘li loyihasi umumiy tizimida obodonlashtirish o‘rni qanday bo‘lishini tasavvur qilish mumkin. Bu tizim quyidagi qismlardan iborat bo‘ladi: yo‘l o‘tgan erning nazariy ko‘rinishi sifatida qaraladigan manzara: me’morchilik – yo‘lga tugal badiiy ko‘rinish berish uchun foydalaniladigan qurilish san’ati; avtomobil yo‘lini 8 muhandislik inshooti deb qaralishi.

Ko‘plik nazariyasidagi eng sodda tushunchalarni ishlatib avtomobil yo‘li loyihasi umumiy tizimida obodonlashtirish o‘rni qanday bo‘lishini tasavvur qilish mumkin. Bu tizim quyidagi qismlardan iborat bo‘ladi: yo‘l o‘tgan erning nazariy ko‘rinishi sifatida qaraladigan manzara: me’morchilik – yo‘lga tugal badiiy ko‘rinish berish uchun foydalaniladigan qurilish san’ati; avtomobil yo‘lini 8 muhandislik inshooti deb qaralishi.