Toshkent davlat yuridik instituti oblakulov d. O. Mustanov I. A

4. BMTning voyaga yetmaganlarga nisbatan odil 
sudlovni amalga oshirishga taalluqli minimal standart 
qoidalari. 
BMTning jinoyatchilikning oldini olish va huquq-
buzarlar bilan  muomala bo lish bo yicha yettinchi kongressi 
1985-yilda BMTning  voyaga yetmaganlarga nisbatan odil sud-
lovni amalga oshirishga  taalluqli minimal standart qoidalarini 
tayyorlagan hamda qabul  qilish uchun Bosh Assambleyaga 
tavsiya etgan. Ba zan  Pekin  qoidalari  deb ham yuritiladigan 
bu hujjatdagi qoidalar jinoiy  javobgarlikning eng yosh chega-
rasi, voyaga yetmaganlarga nisbatan odil sudlovni amalga oshi-
                                                
1  
O zbekiston  Respublikasining  Jinoyat-ijroiya  kodeksi:  (2012-yil  1-fevralgacha 
zgartish va qo shimchalar bilan) Rasmiy nashr   O zbekiston Respublikasi 
Adliya vazirligi.   T.: Adolat, 2012.   43-bet. 

---

 
134 
rish maqsadi, voyaga yetmaganlarga nisbatan samarali, adolatli 
va muruvvatli odil sudlovni amalga  oshirishning xususiyatlari 
hamda inson huquqlari sohasida bu  borada qo llanilishi lozim 
bo lgan prinsiplar kabi masalalarga  daxldordir.  Bu  qoidalar 
voyaga yetmagan shaxslar tomonidan sodir etilgan jinoyatlarni 
tergov qilish va sudda ko rib chiqishgà  taalluqli  masalalarni, 
shu jumladan, ularni sudga qadar qamoqda  saqlash masalasini 
ham qamrab oladi. Mazkur hujjatda voyaga yetmagan shaxslar 
ishida jazoni ijro etish muassasalariga  yuborishni  nazarda 
tutuvchi choralardan imkon qadar kamroq  foydalanish tavsiya 
etiladi. Standart qoidalarda jazoni ijro  etish  muassasalariga 
yuborilgan, voyaga yetmagan huquqbuzarlarning  himoya eti-
lishini ta minlaydigan normalar ham bor.  Bosh  Assambleya 
1985-yilda mazkur qoidalarni qabul qilgan  hamda  davlatlarga 
tegishli barcha hollarda ularni qo llashni hamda bu qoidalarning 
mazmun-mohiyatini tegishli organlar va  umuman  olganda, 
aholining e tiboriga yetkazishni taklif etgan. 
Odil sudlovni amalga oshirish sohasidagi inson huquqlariga 
oid xalqaro shartnomalar qatorida  Mansabdor shaxslarning 
huquqiy tartibotni saqlash borasidagi Axloq Kodeksi ,  Qanday 
shaklda bo lmasin, hibsga yoki qamoqqa olingan barcha shaxs-
larni himoya qilish prinsiplari turkumi ,  Yuristlarning roliga 
taalluqli asosiy prinsiplar ,  Sud ta qibini amalga oshiruvchi 
shaxslarning roligà taalluqli rahbariy prinsiplar lari muhimdir. 
Inson huquqlarini himoya qilish sohasida BMTning qo mi-
talari (shartnomaviy organlari) faoliyati ham muhim hisobla-
nadi. Ulardan: Inson huquqlari bo yicha qo mita, Iqtisodiy, ijti-
moiy va madaniy huquqlar bo yicha qo mita, Irqiy kamsitish-
larni tugatish bo yicha qo mita, Qiynoqlarga solishga qarshi 
qo mita, Xotin-qizlarni kamsitishlarga barham berish bo yicha 
qo mita, Bola huquqlari bo yicha qo mita, Mehnatkash migrant-
lar va ularning oila a zolari huquqlarini himoya qilish bo yicha 
qo mita, Nogironlar huquqlari bo yicha qo mita, Zo rlik ostida 
oyib bo lganlar bo yicha qo mitalar faoliyati ahamiyatlidir. 

---

 
135