Toshkent farm atse vtikainstituti


MAKKAJO‘XORI - ZEA MAYS L


Download 7.28 Mb.
Pdf ko'rish
bet26/134
Sana21.11.2023
Hajmi7.28 Mb.
#1791693
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   134
Bog'liq
dastarbosh

MAKKAJO‘XORI - ZEA MAYS L.
M akkajo‘xori - 
Zea mays L. 
boshoqdoshlar - 
Poaceae 
(Gramineae) 
oilasiga kiradi.
Bir yillik, b o ‘yi 1-3 m (b a’zan 5 m ) ga etadigan o ‘t o ‘simlik. 
Poyasi tik o ‘suvchi, silindrsim on, b o ‘g ‘inli, ichi g ‘ovak. Bargi 
oddiy, keng lansetsim on-chiziqsim on yoki lansetsim on b o ‘lib, 
poyada qini bilan ketm a-ket o ‘rnashgan. 0 ‘sim lik bir uyli, gullari 
bir jinsli. C hangehi (otalik) gullari poyaning yuqori qism ida 
r o ‘vakka, u ru g ‘chi (onalik) gullari esa po y a q o ‘ltig ‘ida so ‘taga 
to ‘plangan. M evasi - donacha.
A vgust-sentyabrda gullaydi, 
m evasi 
sentyabr-oktyabrda 
etiladi.
G e o g rafik ta rq alssh L V atan i-Ja m ib iy M e k sik av aG v ate m ala . 
M akkajo‘xori k o ‘p o ‘stiri!adi.
Mahsulotning tashqi ko‘rinishi, 
Tayyor m ahsulot uzun
ipsim on, sariq-qo‘ng ‘ir yoki tilla rang sariq-qo‘n g ‘ir tusli


onalik gulining ustunchasidan iborat. U stuncha uzunligi 20 sm, 
y o ‘g ‘onligi 1 m m b o ‘lib, uchida onalik o g ‘izchasi b o ‘ladi.
M ahsulot o ‘ziga xos kuchsiz hidga ega.
X I DF ga k o ‘ra m ahsulot nam ligi 13%, um um iy kuli 7%, 
10% li xiorid kislotada yerim aydigan kuli 2,5% dan, qoraygan 
ustunchalar 3%, m aydalangan m ahsulot uchun teshigining 
diam etri 7 m m li elakdan o ‘tm aydigan qism i 5% dan teshigining 
diam etri 0,2 m m li elakdan o ‘tadigan m aydalangan qism i 1%>, 
organik aralashm alar 0,5% dan oshiq b o ‘lm asligi ham da ekstrakt 
m oddalari 15%> dan kam b o ‘lm asligi lozim.
K im yo v iy
tarkibi. 
M ahsulot tarkibida vitam in 
K1 (1 

m ahsulotda 1600 biologik m iqdorida), askorbin va pantaten 
kislotalar, 2,5% y o g \ 0,12% efir m oyi, 2,7 sm olasim on va 
2,15%  gacha achchiq m oddalar, 3,18% saponinlar, inozit, 0,05%
alkaloidlar ham da boshqa birikm alar b o ‘ladi.
M ak k ajo ‘xori m evasi tarkibida 61,2% gacha kraxm al, 4,2- 
4,75% m oy, vitam in B l, B2, B6, nikotin, pantaten kislotalar, 
biotin, flavonoidlar (kversetin, izokversetin va boshqalar), 7,4%
gacha pentozanlar va boshqa birikm alar uchraydi.
M oy m akk ajo ‘xori doni (m evasi) ning em brioni (m urtagi) dan 
sovuq presslash usuli bilan olinadi. Em brionda m oyning m iqdori 
49-57% ga etadi. M oydan tashqari yana 13-18% gacha oqsil 
m oddalar, 5,2% gacha fitin v a boshqa birikm alar bo‘ladi.
E m brion - m ak kajo‘xori donidan un, kraxm al va patoka 
(kraxm al qiyom i, shinni) tayyorlash jarayonidagi chiqindidir. 
Em briondan (ishlab chiqarish jarayoniga qarab) 18-20% dan 
tortib, 40-50% gacha m oy olish mum kin.
M ak k ajo ‘xori m oyi sarg ‘ish rangli, o ‘ziga xos hidli va 
m azali quyuq suyuqlik b o ‘iib. yarim quruvchi m oylarga kiradi. 
M ov tarkibida 45-48% olein, 40% gacha linol va 11-16% 
gacha to ‘yingan kislotalam ing glitseridlari ham da fosfatidlar, 
tokoferollar, vitam in E, fitosterinlar va boshqa m oddalar bor.

Download 7.28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   134




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling