Toshkent farm atse vtikainstituti
DORIVOR O'SIM LIKLAR XOM-ASHYOSINI
Download 7.28 Mb. Pdf ko'rish
|
dastarbosh
DORIVOR O'SIM LIKLAR XOM-ASHYOSINI
TAYYORLASH 0 ‘zbekiston tibbiyotida qo‘llaniladigan dori vositalarining 38-40% ini dorivor о ‘simliklardan olinadigan preparatlar tashkil qiladi. B a’zi og‘ir kasalliklarni davolashda isnlatiladigan muhim ahamiyatli ayrim dorivor preparatlami (yurak glikozidlari, qator alkaloidlar, terpenlar, saponinlar, steroid va fenolli birikmalar va boshqa biologik faol moddalar) shu vaqtgacha sintez yo ‘li bilan olib b o ‘lmaydi. Ularni olish manbai hozireha faqat о ‘simiiklar bo ‘lib qolmoqda. H am do‘stlik mamlakatlari juda katta turli geografik hududlardan tashkil topgan. Bu hududlar tropikdan tashqari hamma iqlimli tumanlami: abadiy muzlik bilan qoplangan 16 baland tog‘lar, tundra, odam qadami etmagan tayga, o ‘rmon, cho‘l, yarim cho‘l, sahro hamda nam subtropik va boshqalami o ‘z ichiga oladi. Shuning uchun ham ularning florasi juda boy. U 19000 dan ortiq o ‘simlik turlaridan tashkil topgan. Shular ichida dorivor о‘simliklar ham ko ‘p. Ammo hozirgi vaqtda ularni hammasidan ham tibbiyotda kasalliklarni davolash uchun hali to ‘liq foydalaniimayapti. Sobiq Ittifoq Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan 1990- yilda chop etilgan dori vositalari rasmiy ro ‘yxatida tibbiyotda ishlatiladigan 282 ga yaqin shifobaxsh о ‘simliklar keltirilgan. 1 19 8 1 -1985-yillarda Sobiq Ittifoq kimyoviy farmatsevtika sanoatiga qarashli korxonalarda 254 xil fitopreparatlar ishlab chiqarilgan. Shu dorivor preparatlar 152 tur dorivor о ‘simliklardan olingan va 171 xil mahsulotlar tayyorlangan. Shu ko'rsatilgan dorivor mahsulotlar asosan Sobiq Ittifoq hududida yovvoyi holda o ‘sadigan hamda ayrim xo ‘jaliklar dalalarida o ‘stiriladigan dorivor о ‘simliklardan tayyorlangan. Yuqorida k o‘rsatilganidek kimyo-farmatsevtika sanoati, Galen laboratoriyalari va dorixonalar ehtiyojini qondirish maqsadida har yili katta miqdorda dorivor о ‘simliklar mahsuloti tayyorlanadi. Mahsulotlar asosan yovvoyi holda o ‘sadigan dorivor о ‘simliklardan yig‘iladi. Yil sayin dorivor o ‘simliklar mahsulotiga b o ig a n talab oshmoqda. Shuning uchun tayyorlanadigan mahsulotning miqdori ham oshmoqda. Yovvoyi holda o ‘sadigan dorivor o ‘simliklarning zaxirasi har qancha ko‘p b o ‘lmasin, yildan-yilga ko‘payib borayotgan tayyorlash miqdorini qondirish hamda tabiiy sharoitda o ‘sadigan o ‘simliklarni saqlab qolish uchun ularni yig‘ishni to ‘g‘ri uyushtirilishi kerak harnda mahsulotlarni tayyorlashni ilmiy asoslangan qat’iy rejaga rioya qilingan holda olib borish zarurdir. Dorivor о ‘simliklar xom-ashyosini tayyorlashda quyidagi tadbirlar bajariladi: / ' 17 1. Dorivor o ‘simliklami tayyorlash ishini uyushtirish. 2. Mahsulotni yig‘ish. 3. Y ig'ilgan mahsulotni quritish. 4. Y ig‘ilgan mahsulotni standart holiga keltirish. 5. Mahsulotlami idishlarga joylashtirish (qadoqlash). 6. Mahsulotlami transport vositalari bilan jo ‘natish. 7. Dorivor mahsulotlami saqlash. Dorivor о ‘simiiklar xom-ashyosini tayyorlashni o ‘z vaqtida to ‘g ‘ri uyushtirish juda katta ahamiyatga ega bo‘lib, odatda, bu isb bilan tuman markaziy dorixonasi (TMD - SRA) shug‘ullanadi. j u inan hududida dorivor о ‘simiiklar mahsulotini tayyorlash jgfrlarini uyushtirish bilan TMD da katta provizor - farmakognost ]avozimidagi mutaxassis, agarda bunday lavozim b o ‘lmasa, u holda dorixona mudirining o ‘rinbosari yoki shu vazifani bajarish ytIklangan biror boshqa mutaxassis shug‘ullanadi. TMD da tuman bo'yicha dorivor o ‘simliklami tayyorlashni uyushtirishga javobgar mutaxassis quyidagilami bajaradi va taShkil qiladi: - tuman b o ‘yicha dorivor o ‘simliklaming tayyorlash rejasini qilish va uni tumanda yig ‘ish mumkin bo'lgan dorivor mahsulot m iqdoriga solishtirgan holda aniqlash; - tuman ro ‘znomasi va radiosi orqali xalq o ‘rtasida qanday (Jorivor o‘simliklar qachon, qanday qilib, qaerda yig ‘ilishi, qUritilishi, sotib olish bahosi hamda qaerda topshirilishi lozimligi t0 ‘g ‘risida to ‘liq axborot beradigan tegishli tushuntirish ishini 0ЦЪ borish; - xuddi shu k o ‘rsatilgan masalalami to ‘liq aks ettiradigan varaqalami chop ettirish va uni aholi ko ‘p yig‘iladigan, hammaga Download 7.28 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling