Toshkent kimyo-texnalogiya instituti shahrisabz filali o’rta osiyo mutafakkirlari iqtisodiy g‘oyalari


Abu Ali ibn Sino Abu Ali Ibn Sino (980–1037) Ibn Sinoning iqtisodiy qarashlari


Download 290.61 Kb.
bet4/5
Sana04.02.2023
Hajmi290.61 Kb.
#1164992
1   2   3   4   5
Bog'liq
2-mavzu

Abu Ali ibn Sino


Abu Ali Ibn Sino
(980–1037)

Ibn Sinoning iqtisodiy qarashlari

  • Ibn Sino feodal jamiyatning asosiy muammolarini tadqiqot qiladi. U jamiyatning amal qilishining asosi hunarmandchilik deb hisobladi. «Odamning o’z quvvatini saqlashga va oziq-ovqatga bo’lgan ehtiyoji, –deb yozadi Ibn Sino, – hammani hunar o’rganishga undaydi».
  • Ibn Sino nafaqat oila doirasidagi, balki shahar va hatto davlat miqyosidagi daromad va xarajatlar balansi to’g’risida ham fikr yuritadi. Uning fikricha, davlat tabiiy ofat yoki urush bo’lish ehtimolini hisobga olib, unga mablag’ ajratgan holda daromad va xarajatlar balansiga erishishi zarur.

Ibn Sinoning iqtisodiy qarashlari

  • Ibn Sino ideal davlat to’g’risida fikr yuritib, uni quyidagicha tavsiflab beradi:
  • 1. Hamma o’z foydasini ko’zlab mehnat qilishi kerak;
  • 2. Bu davlatda barcha moddiy boyliklar shunday teng taqsimlanishi kerakki, unda juda katta boylik va ashaddiy kambag’allik bo’lmasin;
  • 3 . Barcha kishilar halol mehnat bilan shug’ullanishi va halol savdo qilishi sababli urushadigan odamlar bo’lmaydi va urushlar tugatiladi, davlatlar o’rtasidagi siyosiy bahslar esa tinch yo’l bilan hal etiladi;
  • 4. Ideal davlatda odamlarda hamma narsa muhayyo bo’ladi, shuning uchun ular bir-biriga qarama-qarshi bo’lmaydilar, quvnoq ashula va musiqani yaxshi ko’radilar, uzoq vaqt qarimaydilar.
  • Ibn Sinoning ideal davlat to’g’risidagi qarashlari Platonning «Qonun»larida, Aristotelning «Afina siyosatchilari»da, Forobiyning «Saxovatli shahar yashovchilarining qarashlari to’g’risida traktat»ida aytilgan fikrlariga ko’p jihatdan o’xshab ketadi.

Yusuf Xos Hojib


Yusuf Xos Hojib
1020 yil

Yusuf Xos Hojibning iqtisodiy fikrlari

  • Donishmand fikricha, ezgu orzularga faqat toat-ibodat bilangina etishib bo’lmaydi. Buning uchun talay ezgu ishlar qilish, foydali faoliyat ko’rsatish kerak, degan fikrni ilgari suradi. Borliq haqidagi bilimlarga to’qnashib, odam bilishi mumkin bo’lmagan narsa, bilim bilan echilmaydigan jumboq yo’q, bilim tufayli osmon sari ham yo’l ochiladi, deydi. Bilish uchun esa tinmasdan o’rganish lozim, deb uqtiradi.
  • Taniqli iqtisodchi Adam Smitning iqtisodiy ta’limotiga ko’ra (XVIII asr), mamlakatni iqtisodiy tanglikdan chiqarish uchun 3 narsa:

  • Download 290.61 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling