Toshkent moliya instituti iqtisodiyot fakulteti 3-kurs i-91guruh talabasi Alimov Umidning Global Iqtisodiyot fanidan

3. Globallashuv jarayonida jahon iqtisodiyotining sohalari qanchalik almashinuvchan bo'lsa-da, ba'zi kritik muammolar mavjud. Bu muammolar quyidagilarni o'z ichiga oladi:

1. Nazariy savdo va amaliy savdo almashtirish: Narxlar, pul o'tkazmalari va valyutalar o'zaro almashishiga o'xshaydi. Bu qachonki narxlar o'zgarishlari jahon bozoridagi boshqa ommaviy vaqtuvlar bilan bog'liq bo'lsa, globallashuvning qayd etilishi ko'plik kutildi.

2. Ta'sirsiz iqtisodiy vaustaxorlik tizimlari: Farq qilmasda, jahon bozori ahamiyatga ega mamlakatlarning o'rtacha sarmoyalari orqali bir-biriga qo'llanadigan davlatlar oldida o'tkazilgan limitlar va uyg'unliklarning yoqolishi, real natijalarni buzishi vaqti kelgan. Bu hamda uni yaxshilash jarayoni juda qiyin bo'ladigan katta muammo.
3. Ommaviy bozor tinglovchiligi va himoya: Mazkur jarayonda, ilgari ommaviy bozor tinglovchiligi va himoya muammosi mavjud bo'ldi. Mamlakatlar iqtisodiy faoliyatni himoya qilishlari va o'sishi uchun doiraga kiritilgan zaruriy cheklar bilan qarshi chiqishlari uchun yakkam davon etdilar.
4. Mamlakatlararo tortishning natijaviy ta'siri: Jahon bozoridagi muammo va tartibsizliklarning foydalar va zararlari muxlisligi hali o'zlashtirilganmas bo'lib, qaysi odatlavchi mamlakatlar o'rtasidagi munosabatlar uchun yorqin jarayonlar o'tkazilmoqda. Masalan, suyuqlik resurslarining almashinuvchiligi, korxona mahsulotlariga va xizmatlarga chegirmalar kiritilishi, bozorga kirish o'lchamlarini tortish, soliq bergan holda tashrif ko'rish, savdo to'lovi qo'llash va boshqa hisob-kitob muammolari o'tkazgan holda ishlab chiqarish.
5. Iqtisodiy xavfsizlik va zararlashishlar: Globallashuv muammosi to'liqqay, mamlakatlararo moliyalashtirishning va o'rnatilishning eng yirik muntazam xavfli asoslaridan biri. Bo'lsada, uni amalga oshirish uchun odatlar o'rnatishga va takomillashtirishga qaratilgan. Bunda ko'p ahamiyat kasb etishi kerakligini anglatadi va mamlakatlararo qo'shimcha ommaviy bank sistemasi va ko'p tomondan qabul etilishi kerakligini bildiradi.
Globallashuv jarayonida jahon iqtisodiyotining sohalari - bu faqat muammo mavjud bo'lgani uchun, balki ularga yechimi boridegan holatlar kengligini bildiradi. Ushbu muammo va tartibsizliklardan qat'iy nazar, jahon iqtisodiyotida mustahkamlanishlari va sog'ligi uchun labdandir.
Jahon iqtisodiyotida jamiyatning turli sohalari oldinga o'tkaziladi. Bu sohalar, moliyaviy, korxona va savdo, agro-sanoat, transport va aloqador sohalardan iborat bo‘lishi mumkin. Ulardan har biri global iqtisodiy jarayonga o‘z hissasini qo‘shadi.
Moliyaviy soha, mamlakatlarning moliyaviy qonun to‘g‘risida davlat va mahalliy iqtisodiyatning muvofaqiyatini ta'minlash uchun muhim ahamiyatga ega bo‘lib, banklar, moliyaviy institutlar va moliyaviy tizimlar orqali jahon iqtisodiyoti o‘zaro bog‘lanadi.
Korxona va savdo sohasida global iqtisodiy jarayoni, tadbirkorlik faoliyatida xalqaro bozorlarga kirishning osonligi, ishlab chiqarishning optimallashtirilishi va sifatli xizmat taqdim etish bilan bog‘liq. Korxonalar, xizmat provayderlar va distributsiya tizimlari, mazkur sohada jahon iqtisodiyotining integratsiyasida muhim rol o‘ynaydi.
Agro-sanoat sohasi, o‘zaro almashinuvi, investitsiyalar va texnologik rivojlanish yordamida jahon iqtisodiyotidagi ishlab chiqarish va qishloq xojaligi tizimlarini ta'rqqil qiladi. Tarim mahsulotlari va puxtalantirilgan tovarlar jahon bozorlaridagi savdo va tijoratni ta'minlash uchun o‘zaro almashinuvi bilan yo‘naltiriladi.
Transport sohasi, ko‘plab ko‘chma-ko‘priklar, hamyonlar, havodagi yo‘llar, birjasiga jismoniy xizmatlarni ta'minlash bilan xalqaro tarmoqlar orqali yo‘llanadi. Jahon iqtisodiyotining turli regionalari boshqarish, tijorat, yangi investitsiyalar va innovatsiyalarni tez ochiluvchi transport sohasi orqali tashkil etiladi.
Umuman, jahon iqtisodiyotining sohalari global tarmoqlar orqali o‘zaro bog‘lanishi va kelajakda global iqtisodiy jarayonlarning taraqqiyotini ta'minlash uchun to‘liq ta'rqqiyotga muhtoj. Jahon iqtisodiyotining har bir sohasining o‘ziga xos ahamiyati va foydalanuvchilari uchun o‘zaro integratsiyasi va ko‘payishini ta'minlash xususiyatlari mavjud.