Toshkent moliya instituti mikroiqtisodiyot fanidan masalalar to
Download 0.97 Mb. Pdf ko'rish
|
mikroiqtisodiyot fanidan masalalar toplami
|
Berilishi: Sof daromad – 5 mln. Umumiy daromad – 7,5 mln. Shaxsiy kapital – 8,4 mln. Ishlab chiqarish xarajati – 9 mln.
72
100 Re xarajat foyda ntabellik
100 kapital shaxsiy
foyda
rentabelli kapital Shaxsiy
100 xarajat I.D(TR)
chiqarish Ishlab
% 3 , 83 100 mln
9 mln 7,5
gi rentabelli chiqarish
shlab ) 3 % 5 , 59 % 100 mln
8,4 5mln
gi rentabelli
kapital
haxsiy
) 2 % 5 , 55 % 100 mln
9 mln 5
nti
koeffisiye k Rentabelli ) 1 I S
8 – masala «Shuxrat» fermer xo’jaligi yil davomida traktorlarni ishlatish uchun 2,5 mln, o’g’it uchun 1,5 mln, urug’lik uchun 0,5 mln er ijarasi uchun 0,5 mln, tarnsport uchun 1,5 mln yoqilg’i, elektroenergiya uchun 1,5 mln ish haqi va u yuzasidan bo’lgan boshqa to’lovlar uchun 3,0 mln so’m sarfladi. Jami 13,75 tonna paxta hosili olindi. Bir sentener paxta tannarxini aniqlang. Paxta sotishdan tushgan pul 13,2mln.so’m. Rentabillik qancha:
Traktorga – 2,5 mln O’g’it – 1,5 mln Urug’lik – 0,5 mln Ijara – 0,5 mln
11 mln. Transport – 1,5 mln Elektr – 1,5 mln Ish haqi – 3,0 mln
1- sentner – 100 kg Rentabillik
1 tonna – 1000 kg
Yechish: 13,75 tonna = 13750 kg Tannarx = 800 13750
000 . 11000
80000 100 800
co’m
1 – sentner paxta Q W W 1 o’rtacha xarajat yoki tannarx formulasi W – xarajat Q - mahsulot miqdori Jami: xarajatlar 11000,000 Paxta – 13,75 t.
Paxta tushumi 13,2 mln 73
100
W R i Rentabillikni topish formulasi F – foyda W – xarajat 13,2 mln – 11 mln = 2,2 mln % 20 % 100
11 2 . 2 % 100
млн W F R i
Firma rentabilligi = 20%
74
Agar maoshingiz 50 000 so’m bo’lsa, shundan: a) daromad solig’i 2 300 so’mgacha 13%, 33 000 23%, 33 000 so’mdan ortiq 33%;
b) umumiy ish haqidan sug’urta haqi kasaba uyushmalari uchun 3% ushlab qolinsa, necha so’m maosh olasiz? Yechish: A) 2 300*13%=299; 33 000-2 300=30 700; 30 700*23%=7 061; 50 000-33 000=17 000; 17 000*33%=5 610. Jami soliq: 299+7 061+5 610=12 970 V) kasaba uyushmalari uchun 50 000*3%=1 500 50 000-12 970-1 500=35 530 so’m Demak, soliqlar va sug’urta haqi chiqarib tashlangandan so’ng, sof netto maosh 35 530 so’m.
Davlat o’z avtomobil sanoatini himoya qilish maqsadida import qilinadigan avtomashinalar uchun bojxona to’lovini yana 20% ga oshirdi. Oldin bu to’lov mashina narxiga nisbatan 10% edi. Mamlakatga kiritilayotgan mashina narxi 12 000 dollar edi. Shu erning mashinasi 12 500 dollar edi. Hisoblab ko’ringchi, import etilgan mashina mamlakat mashinasidan qancha qimmatlashgan ekan?
Mashina narxi – 12 000 Boj to’lovi – 10% Mashina narxi - ? Yechish: Avval: 12 000*10/100=1 200 so’m 12 000+ 1 200=13 200 13 200-12 500=700 so’m Bojxona to’lovi oshgandan so’ng: 10%+20%=30%; 12 000*30/100=3 600 12 000+3 600=15 600 15 600-12 500=3 100 Demak, import qilingan mashina mamlakatning o’zi ishlab chiqargan mashinadan 3 100 so’mga qimmat.
Firma Geliotexnika (quyosh nuridan foydalanish)ni joriy etmoqchi. Bu juda zarur, qimmat yoqilg’ini tejaydi. U 250 ming so’m turadi. Firma kamida 20% rentabellik bilan ishlashi kerak. Agar xarajatlarni 20% ini davlat ko’tarmasa, firma mo’ljallagan rentabellikka ega bo’lmaydi. Shunday sharoitda firma 100 000 dona geliouskuna ishlab chiqarish uchun davlat unga qancha subsidiya berishi kerak? 75
Yechish: 250 000*100 000=25 mlrd. 25 mlrd*0.20=5 mlrd. – davlat to’laydigan qism 25 mlrd-5 mlrd=20 mlrd – korxona xarajatlari R=F/IX*100; 20%=x/20 mlrd*100; x=2*2=4 mlrd. – foyda.
Fermer xo’jaligi foydalanish uchun 80 ga er uchastkasi Jizzax viloyati Arnasoy tumanining sug’oriladigan erlarida joylashgan bo’lib, sifat jihatdan ball boniteti 61- 70 ga to’g’ri keladi. Soliqning bazaviy stavkasi 1 ga uchun 1476.2 so’m. 61-70 ball boniteti uchun koeffitsenti 9.00 ga teng. Fermer xo’jaligining faoliyati natijasiga bog’liq bo’lmagan holda, qancha yagona er solig’i to’lash lozim?
Er – 80 ga Sifati – 61-70 ball boniteti 1 ga uchun soliq – 1476.2 so’m 61-70 ball boniteti uchun koeffitsent -9.00 Yagona er solig’i - ? Yechish: 80*9=720 720*1476.2=106 286.4 Javob: fermer 106 286,4 so’m yagona er solig’i to’laydi. 5-masala Fuqaroning bir yilda topgan puli 800 ming so’m bo’ladi. Shundan 16 ming so’m soliq to’ladi, 1.5 ming so’m badal puli berdi. 10 ming so’m xayriya uchun ajratdi. Fuqaroning sof daromadi qancha? Yechish: 800 000-(16 000+1 500+10 000) =772 500 so’m. 76
Kirish……………………………………………………………………. 3
1. Kursning mazmuni, maqsadi va vazifalari………………………………. 4 2. Iqtisodiy bazis tushunchalar…………...………………………………… 6 3. Talab va taklif tahlili asoslari…………………………………………… 8 4. Bozor muvozanati, maksimal va minimal narxlar...................................... 15 5.Talab va taklif elastikligi………………………………………………… 23 6. Iste’molchi tanlovi nazariyasi…………………………………………… 30 7. Daromad samarasi va almashtirish samarasi.............................................. 34 2-MODUL 8. Bozor va tavakkalchilik………………………………………………… 37 9. Firma va ularning tashkiliy-iqtisodiy asoslari…………………………… 40 10. Ishlab chiqarish nazariyasi……………………………………………. 43 11. Ishlab chiqarish xarajatlari……………………………………………… 48 12. Raqobatlashgan bozorda, qisqa muddatli oraliqda firma foydasini maksimallashtirish va uning taklifi………………………………………… 53 13. Raqobatlashuvchi firma va tarmoqning uzoq muddatli oraliqdagi muvozanati va tarmoqning taklifi………………………………………… 57
14. Raqobat va monopoliya………………………………………………… 59 15. Bozor sharoitida narx belgilash tamoyillari…………………………… 64 16. Mehnat bozori va korxonalarda mehnat resurslaridan foydalanish…… 65 17. Kapital qo’yilmalar va kapital bozori....................................................... 70 18. Korxonalar faoliyatini davlat tomonidan tartibga solish……………… 74 77
I.A. Bakiyeva, S.M.Xolmurodov
“MIKROIQTISODIYOT”
fanidan masalalar to’plami
o’quv-uslubiy qo’llanma
Muharrir: sh. Xudoyberdiyeva
Sahifalovchi: N. Nizamutdinova
Bosmaxona guvohnomasi № 10-0635 Bosishga ruxsat etildi 27.03.2015. Bichimi 60х84 1/16 Nashr hisob tabog‘i 4.8 b.t. Adadi 20. Buyurtma № 130
Toshkent Moliya institutida rizografiya usulida chop etildi 100000, Toshkent, Amir Temur shoh ko’chasi 60 a uy.
78
79
80
Download 0.97 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|