Toshkent Moliya Instituti Moliya va Moliya texnologiyasi yo’nalishi

Toshkent Moliya Instituti Moliya va Moliya texnologiyasi yo’nalishi
MMT-96K-2 talabasi Atakulova Nilufar ning
Makro va Mikro iqtisodiyot fanidan tayyorlagan mustaqil ishi
Bozor muvozanatini taʼminlashda bozor mexanizmining mohiyati va oʻrni
Reja:


1. Bozor mexanizmi va uning elementlari
2. Bozordagi talab. Talab qonuni
3. Bozordagi taklif. Taklif qonuni
4. Talab va taklif muvozanati

1. Bozor mexanizmi va uning elementlari
Bozor – alohida, mustaqil qaror qabul qiluvchi xo‘jalik yurituvchi subyektlar hamda sotuvchi va xaridorlar o‘rtasidagi o‘ziga xos shakl­dagi munosabatlar yig‘indisidir.
Iqtisodiy resurslar cheklanganligini inobatga olib ishlab chiqarish­ni kengaytirish mumkinmi? Ha.
Bozor iqtisodiyoti va uni tavsiflash fundamental nima, qanday, kim uchun va qachon ishlab chiqarish kerak degan masalalar turli iqti­sodiy tizimlarda turlicha xal qilinadi.
Turli tizimlarni tasniflash ikki mezonga asoslanadi :

• 
  ishlab chiqarish sohasida ustuvor bo‘lgan mulkchilik shakliga qarab;
  
• 
  iqtisodiy faoliyatni boshqarish va nazorat qilish usuliga qarab quyidagi iqtisodiy tizimlarga ajratish mumkin:
  

An’anaviy iqtisodiy tizim – tabiiy, ya’ni qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishiga asoslanadi.
Alohida iqtisodiy subyektning faoliyat yo‘nalishi, uning ishlab chiqarish hajmi, u kishini qaysi ijtimoiy guruhga tegishli ekanligini belgilab beradi.
Asosiy iqtisodiy masalalar an’analarga asoslanib xal qilinadi. Za­mo­naviy jamiyatda an’ana va qadriyatlar faqat insonlarning shaxsiy hayotiga tegishlidir.
Bozor iqtisodiyoti tizimi - xususiy tadbirkorlik, tanlash erkinligi, raqobat muhitiga asoslanadi. Bozor iqtisodiyotida alohida subyekt­larning shaxsiy qiziqishlari inobatga olinadi. “Sof bozor iqtisodiyoti” – davlatning iqtisodiyotga aralashuvini, boshqaruvini to‘liq inkor etadi. Davlat faqat “o‘yin qoidalariga” rioya qilinishini nazorat qilib turadi. Bozordagi subyektlar faqatgina shaxsiy manfaatlari, foydalarini ko‘zda tutib, faoliyat olib boradilar.