Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari


N  –  alfavitli  almashtirishda  dastlabkiА


Download 5.65 Mb.
Pdf ko'rish
bet111/356
Sana04.10.2023
Hajmi5.65 Mb.
#1691922
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   356
Bog'liq
Raqamli iqtisodiyot-Darslik-18.02.2020 copy

N 
– 
alfavitli 
almashtirishda 
dastlabkiА

alfavitdagi
s
01
simvoliА
1
alfavitdagi
s
11
simvoli bilan almashtiriladi va hakozo. 
s
0N
simvolini
s
NN
simvoli bilan almashtirgandan so’ng
s
0(N+1)
simvolining o’rniniА

alfavitdagi
s
1(N+1)
simvoli oladi va xakozo. 
Polialfavitli almashtirish algoritmlari ichidaViginer jadvali (matritsasi) Т
в 
ni ishlatuvchi algoritm eng keng miqyosda tarqalgan.Viginer jadvali [RхR]
o’lchamli kvadrat matritsadan iborat bo’lib (R- ishlatilayotgan alfavitdagi 
simvollar soni), birinchi qatorda simvollar alfavit tartibida joylashtiriladi. Ikkinchi 
qatordan boshlab, simvollar chapga bitta o’ringa siljitilgan xolda yoziladi. Siqib 
chiqarilgan simvollar o’ng tarafdagi bo’shagan o’rinni to’ldiradi (tsiklik siljitish). 
Agar bu jarayonda kirill alfavitidagi o’zbek alfaviti ishlatilsa, Viginer martitsasi 
quyida keltirilganidek, (36х36) o’lchamga ega bo’ladi: 
АБВГДЕЁЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЭЮЯЎҚFҲ_ 
БВГДЕЁЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЭЮЯЎҚFҲ_А 
ВГДЕЁЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЭЮЯЎҚFҲ_АБ 
ГДЕЁЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЭЮЯЎҚFҲ_АБВ 
ДЕЁЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЭЮЯЎҚFҲ_АБВГ 
ЕЁЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЭЮЯЎҚFҲ_АБВГД 
ЁЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЭЮЯЎҚFҲ_АБВГДЕ 
………………… 
………………… 
………………… 
_АБВГДЕЁЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЭЮЯЎҚFҲ 
Shirflash takrorlanmaydiganМsimvoldan iborat kalit yordamida amalga 
oshiriladi. Vijinerning to’liq matritsasidan [ (M+1), R ] o’lchamli shifrlash 


Toshkent Moliya instituti 
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 
matritsasiТ 
ш
ajratiladi. Bu matritsaning birinchi qatori va birinchi elementlari kalit 
simvollariga mos keluvchi qatorlardan iborat bo’ladi. Agar kalit sifatida 

Download 5.65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   356




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling