Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

Merchant Services at Amazon,CarsDirect, Priseline.com. 
2. Reklama modeli (Advertising Model) – bunday modellar orasida reklamadan 
daromad olish modeli eng ommabop hisoblanadi. Internetda banner 
reklamasidan, kontekst reklamadan, videoreklamadan, animatsion reklamadan, 
rolilardan, suzib chiqadigan reklama va Pop-up reklama turlaridan yaxshi 
daromad qilish mumkin. Reklama modellarini turli sohalardagi kompaniyalar 
qo’llaydilar, ammo uning bir qancha shartlari ham mavjud, shu jumladan, eng 

---

Toshkent Moliya instituti 
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 
asosiysi trafik yuqori bo’lishi kerak. Shuning uchun bu modeldan internet-
portallar, e’lon doskalari (Classifields), qidiruv tizimlari (Search Agents), 
ijtimoiy tarmoqlar (Social Networking Services) kabilar foydalanadilar. Misol 
sifatida Yandex, Yahoo!, NY-Tymes, Google, VKontakte, Craigslist larni 
keltirishimiz mumkin. 
3. Infovositachi modeli (Infomediary Model) -bunday biznes-modelni turli xil 
formatlardagi ma’lumotlarni, masalan, spravkalar, byulletenlar, yangiliklar, 
elektron-analitik hisobotlarni sotish bilan shug’ullanadigan kompaniyalar 
ishlatadilar. Undan reklama tarmoqlari (Advertising Networks), marketing 
agentliklari (Audience Measurement Services), metavositachilar (Metamediary) 
kabilar foydalanadilar. Misol sifatidan Nielsen va DoubleClick larni 
keltirishimiz mumkin. 
4. Sotuvchi modeli (Merchant Model) -bunday modellar turiga barcha sotuv 
maydonlarini (mahsulot va xizmatlar bo’yicha ko’tara va chakana savdo), 
internet-magazinlarni (Virtual Merchant), internet-kataloglarni (Catalog 
Merchant) kiritishimiz mumkin. Misol sifatida quyidagilarni keltirishimiz 
mumkin: Apple iTunes Music Store, OZON.ru, Amazon.com, Lands’ End. 
5. Ishlab chiqaruvchi modeli (Manufacturer (Direct) Model) –bunday modelni 
mahsulot va xizmatlar ishlab chiqaruvchilar tanlaydilar. Ular biznesni xaridor 
bilan vositachlarsiz aloqaga chiqqan xolda amalga oshiradilar va bu ularga 
bahoni pasaytirish va moslashuvchan bo’lishga imkon beradi. Misol sifatida