Тошкент молия институти ризаев нурбек кадирович

Топшириқ:

1. 
   Қуйидагиларни амалга оширинг;
   

1-жадвал

№	Хўжалик операцияларининг мазмуни	Суммаси, (минг сўм)	21-сон БҲМС бўйича ҳисобварақлар корреспондентсияси
			дебет	кредит
1	Офис мебели етказиб берилиши учун харидордан бўнакнинг келиб тушиши акс эттирилди
2	Сотилган мебел учун бўнакни ҳисобга олиниши акс эттирилди
3	Сотилган мебел учун харидорнинг қарзи акс эттирилди
4	Мебелни сотишда ҚҚС бўйича бюджет олдидаги қарзи акс эттирилди
5	Сотилган мебелнинг бошланғич қиймати ҳисобдан чиқарилди
6	Сотилган мебелнинг ҳисобланган амортизатсияси суммаси ҳисобдан чиқарилди
7	Мебелни қайта баҳолаш салдоси ҳисобдан чиқарилди
8	Сотилган офис мебели учун харидордан якуний тўлов келиб тушиши акс эттирилди
9	Сотишдан молиявий натижа (фойда) акс эттирилди

2-Масала.
Мақсад – бюджетга тўловлар бўйича қарзлар ҳисобини ўрганиш.
Масалани бажариш учун маълумотлар.
Корхонанинг маркетинг бўлими ходими январ ойи учун 520 000 сўм иш ҳақи; йил якунлари бўйича 250 000 сўм мукофот олди. Январ ойи учун шкала бўйича ҳисобланган даромад солиғи суммаси 180 701 сўмни ташкил қилди.
Бундан ташқари ҳисобланган суммалардан 2,5% ставка бўйича иш ҳақидан мажбурий суғурта бадаллари ушлаб қолинди.
Топшириқ:

1. 
   Қуйидагиларни амалга оширинг;
   

2-жадвал

№	Хўжалик операцияларининг мазмуни	Суммаси, (минг сўм)	21-сон БҲМС бўйича ҳисобварақлар корреспондентсияси
			дебет	кредит
1	Январ ойи учун иш ҳақи ҳисобланди
2	Йил якунлари бўйича мукофат ҳисобланди
3	Даромад солиғи ҳисобланди
4	Мажбурий суғурта бадаллари ушланди
5	Даромад солиғи бўйича қарзни қоплаш акс эттирилди
6	Мажбурий суғурта бадаллари тўланди
7	Иш ҳақи ва мукофот тўланди

3-Масала.
Мақсад – суғурта бўйича ва давлат мақсадли жамғармаларига тўловлар бўйича қарзлар ҳисобини ўрганиш.
Масалани бажариш учун маълумотлар.
Январ ойида ишлаб чиқариш бўлими ходимларига 12 000 минг сўм миқдорида иш ҳақи ҳисобланди. Ягона ижтимоий тўлов 24 % ставка бўйича меҳнатга ҳақ тўлаш фондидан ҳисобланади. Бундан ташқари корхона бухгалтерияси ходимларнинг иш ҳақидан 2,5 % ставка бўйича мажбурий суғурта бадалларини ушлаб қолади.
Топшириқ:

1. 
   Қуйидагиларни амалга оширинг;
   

3-жадвал

№	Хўжалик операцияларининг мазмуни	Суммаси, (минг сўм)	21-сон БҲМС бўйича ҳисобварақлар корреспондентсияси
			дебет	кредит
1	Ишчиларга иш ҳақи ҳисобланди
2	Меҳнатга ҳақ тўлаш фондидан ягона ижтимоий тўлов ҳисобланди
3	Пенсия жамғармасига суғурта бадаллари ушлаб қолинди
4	Даромад солиғи ҳисобланди
5	Ягона ижтимоий тўлов бўйича қарзларни тўлаш акс эттирилди
6	Суғурта бадаллари бўйича қарз тўланди
7	Иш ҳақи тўланди

4-Масала.
Мақсад – дивидентлар ҳисоблаш ва уларни ҳисобга олишни ўрганиш.
Масалани бажариш учун маълумотлар.
Актсиядорлик жамияти 1000 минг сўм миқдорида дивидендларни тайёр маҳсулотлар билан тўлашга қарор қилди. Тайёр маҳсулотларнинг таннархи 800 минг сўмни ташкил қилади.
Топшириқ:

1. 
   Қуйидагиларни амалга оширинг;
   

4-жадвал

№	Хўжалик операцияларининг мазмуни	Суммаси, (минг сўм)	21-сон БҲМС бўйича ҳисобварақлар корреспондентсияси
			дебет	кредит
1	Дивидентлар ҳисобланди
2	Дивидентлардан солиқ ушлаб қолинди
3	Дивидентлардан солиқ ўтказилди
4	Маҳсулотларни сотишдан ҚҚС ҳисобланди
5	Маҳсулотларнинг сотилиши акс эттирилди
6	Сотилган тайёр маҳсулотларнинг таннархи ҳисобдан чиқарилди
7	Ҳисобварақларнинг ёпилиши ва молиявий натижани аниқланиши

ТЕСТ САВОЛЛАРИ


1. Мол етказиб берувчиларга пул маблағлари ўтказиб берилганда 6010 счётнинг қайси томонига ёзув қилинади?
а) дебет
б) кередит
c) бошланғич сал'до
д) охирги сал'до


2. Мажбуриятлар балансда неча турга бўлинади?
а) 2
б) 4
c) 6
д) 8


3. Даромад солиг'идан имтиёзлар нимани кўзда тутади?
а) қисман солиқ миқдорини камайтириш
б) солиқдан тўлалигича озод этилиш, қисман солиқ миқдорини камайтириш
c) солиқни тўлаш учун бюджетдан ёрдам пули олиш
д) умуман солиқларни тўламаслик


4. Бюджетга даромад солиғи тўланса қандай бухгалтерия проводкаси берилади?
а) Дебет 6510 Кредит 5110
б) Дебет 9810 Кредит 6410
c) Дебет 6410 Кредит 5110
д) Дебет 6520 Кредит 5110


5. Реализатсия жараёнида корхона қандай харажатлар қилади?
а) маркетинг тадқиқотлари билан боғлиқ харажатлар
б) Сотиш, реклама, вакиллик харажатлари, маркетинг тадқиқотлари билан боғлиқ харажатлар
c) Идиш ва маҳсулотлар харажатлари
д) Дивидент кўринишидаги харажатлар


6. Агар давр мобайнида ҳисобланган даромад солиғи 173,000 сўмни ташкил қилган ва ушбу даврда ҳисобланган даромад солиғи 16,000 сўмга камайган (давр бошига қолдиқ – 36,000, давр охирига эса – 20,000). Давр учун фойда солиғи бўйича пул оқимларини ҳисобланг.?
а) 1,122,000 сўм
б) 1,402,000 сўм
c) 1,298,000 сўм
д) 1,438,000 сўм

7. Мол етказиб берувчилар билан ҳисоб-китоблар бўйича корхонанинг қарзи баланснинг қайси сатрида акс эттитрилади?

а) 630-сатр
б) 610-сатр
c) 620-сатр
д) 770-сатр

8. Мол етказиб берувчилардан 10 млн сўмлик товарлар олинган. Шундан 100 минг сўмлиги сифатсиз. Муомала бўйича проводкани аниқланг?

а) Дт 2910, 4860 Кт 6010
б) Дт 2910 Кт 6010
c) Дт 6010 Кт 2910, 4860
д) Дт 2910 Кт 4860


9. Ўз вақтида олинмаган иш ҳаққи депонентга ўтказилиб, банкка қайтарилса бу молиявий ҳисоботнинг қайси элементига тегишли бўлади?
а) Мажбуриятлар
б) Капитал
c) Активлар
д) Даромадлар ва харажатлар


10. 6410 - Мол етказиб берувчилар ва пудратчиларга тўланадиган счётлар кредитланганда дебетланувчи счётни аниқланг?
а) 4410
б) 5110
c) 9810
д) 4010
17-МАВЗУ. МОЛИЯВИЙ НАТИЖАЛАР ҲИСОБИ


Такрорлаш учун саволлар

1. 
   Сарфлар, уларнинг моҳияти, туркумланиши ва йиналишини таснифланг?
   
2. 
   Сарфларни тан олиш ва уларнинг таркибини тушунтиринг?
   
3. 
   Сотилган маҳсулот, бажарилган иш ва кирсатилган хизматнинг таннар-хини ҳисобга олишни тушунтиринг?
   
4. 
   Давр сарфлари, уларни туркумлаш ва таркибий тузилишини тушунтиринг?
   
5. 
   Ишлаб чиқарилган маҳсулотларни сотиш сарфлари нималардан иборат?
   
6. 
   Маъмурий-бошқарув сарфларини ҳисобга олиш қандай амалга оширилади?
   
7. 
   Даромадлар, уларнинг моҳияти, туркумланиши ва келиш йўлларини тушунтиринг?
   
8. 
   Молиявий фаолият бўйича сарфларни ҳисобга олиш қандай амалга оширилади?
   
9. 
   Даромадлар, уларнинг моҳияти, туркумланиши ва келиш йўлларини тушунтиринг?
   
10. 
    Даромадларни тан олиш ва уларнинг таркиби нималардан иборат?
    

1 Масала. Компания хизматлар кўрсатиш билан шуғулланади. Ҳисобот санаси ҳолатига кўра, хизмат кўрсатиш учун сарфланган сумма 15 минг АҚШ доллни ташкил қилди. Бунда компания кўрсатилаётган хизматнинг тайёрлиги босқичини 50 фоизга баҳоламоқда. Кўрсатилаётган хизматдан олиниши режалаштирилаётган даромад 35 минг АҚШ доллни ташкил қилади.
Ҳисоботларда жорий давр учун тан олиниши лозим бўлган даромад, харажат суммасини ва кўрсатилган хизмат бўйича натижани аниқланг.

2 Масала. Компания хизматлар кўрсатиш билан шуғулланади. Ҳисобот санаси ҳолатига кўра, хизмат кўрсатиш учун сарфланган сумма 15 минг АҚШ доллни ташкил қилди. Бунда компания кўрсатилаётган хизматнинг тайёрлиги босқичини 50 фоизга баҳолайди. Кўрсатилаётган хизматдан олиниши режалаштирилаётган даромад 25 минг АҚШ доллни ташкил қилади.

Ҳисоботларда жорий давр учун тан олиниши лозим бўлган даромад, харажат суммасини ва кўрсатилган хизмат бўйича натижани аниқланг.


3-Масала. Компания таълим хизматлари кўрсатиш билан шуғулланади. Ҳозирги вақтда 10 кишидан иборат 1 гуруҳ ўқияпти. Ўқиш учун тўлов 10000 АҚШ долл/кишини ташкил қилади. Курслар умумий ҳажми 240 соатни ташкил қилади. Ҳисобот даврининг якуни ҳолатига кўра 180 соат сарфланди. Бунда мазкур гуруҳ курсларини ўтказиш харажатлари 45000 АҚШ доллни ташкил қилди.
Ушбу молия йили ҳисоботлари учун курслар бўйича даромадлар, харажатлар суммасини ва натижани аниқланг.
4-Масала. Компания таълим хизматлари кўрсатиш билан шуғулланади. Ҳозирги вақтда 10 кишидан иборат 1 гуруҳ ўқияпти. Ўқиш учун тўлов 10000 АҚШдолл/кишини ташкил қилади. Курслар умумий ҳажми 240 соатни ташкил қилади. Ҳисобот даврининг якуни ҳолатига кўра 180 соат сарфланди. Бунда мазкур гуруҳ курсларини ўтказиш харажатлари 90000 АҚШ доллни ташкил қилди.
Ушбу молия йили ҳисоботларида кўрсатиладиган курслар бўйича даромадлар, харажатлар суммасини ва натижани аниқланг.


5 Масала. Компания маҳсулотни сотишдан сентябр ойида 10 минг АҚШ долл. миқдорида тушум олди.
Бир ой учун инфлясия даражалари қуйидагиларни ташкил қилди:
- сентябр учун – 1 фоиз;
- октябр учун – 2 фоиз;
- ноябр учун – 1 фоиз;
- декабр учун – 5 фоиз.
Компания учун ҳар йилнинг 31 декабри ҳисобот санаси ҳисобланади.
Корхонанинг тушум ҳисоботларда қанча суммада тан олиниши кераклигини аниқланг.


6-Масала. Хатоларни тузатиш бўйича тақсимланмаган фойдага тузатиш киритиш. Фирма қиймати 3600 минг сўм бўлган мобил телефонни сотиб олади ва хатолик билан маъмурий харажатларга киритади. Фойда солиғи ставкаси 9 фоиз. Топшириқ: Хатолик ҳисобот тақдим эилган вақтда аниқланди. Хато суммани аниқланг ва тегишли тузатиш киритинг.


7-Масала. Амортизасияни ҳисоблаш усули бўйича тақсимланмаган фойдага тузатиш киритиш. Фирма қиймати 5900 минг сўмга ускуна сотиб олади ва 2010 – 2011 йилларда йиллар йиғиндиси усулини қўллаган. Бухгалтер ўтган икки йил учун тўғри чизиқли усулни қўллашни режалаштирди. Топшириқ: хар иккала усул бўйича амортизасияни ҳисобланг ва фарқлари бўйича тегишли тузатишни киритинг. Фойда солиғи ставкаси 8 фоиз.


8-Масала. Молиявий ҳисоботларни тайёрлаш
«Алфа» компанияси 2020 йил фаолияти давомида қуйидаги натижаларга эришди:
Даромад 52000 долл, ижара харажатлари 4800 долл, меҳнат ҳақи харажатлари 33080 долл, Реклама харажатлари 5400 долл, коммунал хизматлари харажатлари 3600 долл, аудиторлик хизматларига 2800 долл.
Йил охирига қуйидаги счётларнинг қолдиғи: Пул маблағлари 6200 долл, Олинадиган счётлар 3000 долл, Ускуналар 400 долл, Ер 4000 долл, Тўланадиган счётлар 1800 долл, Капитал 8680 долл.. Ставка 25%
Топшириқ: 2012 йил 31 декабр учун: фойда ва зарарлар тўғрисидаги ҳисобот ва бухгалтерия балансини тузинг.


9-Масала. Компания «Фойда ва зарарлар тўғрисидаги» ҳисоботда солиқ тўлашгача бўлган фойдани 1.261.100 сўм деб кўрсатади. Солиқ ставкаси 8%. Қуйида бухгалтерия ва солиқ фойдаси ўртасидаги фарқлар келтирилади:
1-жадвал

Даромад/Харажат	Бухгалтерия ҳисоби бўйича фойда	Солиқ ҳисоби Бўйича фойда	Тафоутлар