1-савол: Танлама кузатиш тўғрисида тушунча - N1 – бош тўпламдаги маълум хусусиятга эга бўлган бирликлар сони;
- m - танлама тўпламдаги маълум хусусиятга эга бўлган бирликлар сони.
1-савол: Танлама кузатиш тўғрисида тушунча - Танлама тўплам қанчалик ваколатли бўлишидан қатъий назар, бош ва танлама тўплам кўрсаткичлари ўртасида доимо тафовутлар бўлади. Чунки бош тўпламда танламага киритилмаган бошқа бирликлар ҳам бор. Ана шу тафовутлар танламанинг ваколатли (репрезентативлик) хатолари дейилади.
1-савол: Танлама кузатиш тўғрисида тушунча - Ваколатли танлама хато – танлама ва бош тўплам кўрсаткичлари ўртасидаги ўзига хос фарқдан иборат бўлиб, бу хато фақатгина танлама кузатишда ўз аксини топади.
- Бу хатолар 2 хил кўринишда бўлиши мумкин.
1-савол: Танлама кузатиш тўғрисида тушунча - Тасодифий хатолар:
- Кузатувчининг хоҳишисиз, унга боғлиқ бўлмаган ҳолда содир бўлган хатолар. Бундай хатолар одатда кузатувчининг толиқиши, чарчаши, шунингдек, эскириб, рақамлари кўринар-кўринмас бўлиб қолган ҳужжатлардан фойдаланиши натижасида вужудга келади.
- Тасодифий хатолар кузатиш натижаларига деярли салбий таъсир кўрсатмайди. Чунки бундай хатолар ҳам манфий, ҳам мусбат томонлама бўлиши мумкин ва улар ўзаро қисқариб кетиш хусусиятига эга.
1-савол: Танлама кузатиш тўғрисида тушунча - Мунтазам хатолар:
- Бунда йўл қўйилган хатолар кўзланмаган ва кўзланган бўлиши мумкин. Ўлчаш асбобларининг ноаниқлиги, танлаш ва кузатиш усулларининг камчиликларидан кўзланмаган мунтазам хатолар келиб чиқади. Кузатиш натижаларини ўзгартириб атайлаб қилинган хатолар кўзланган мунтазам хатолардир. Бундай хатолар ҳар доим бир ёққа қараб йўналган бўлади ва кузатиш натижаларига салбий таъсир кўрсатади. Масалан, ишлаб чиқарилган маҳсулот сифатини ошириб кўрсатиш учун танламада бош тўпламга нисбатан сифатли маҳсулотларнинг салмоғини сунъий кўпайтиришдан мунтазам хато ҳосил бўлади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
