Тошкент молия институти

µ= --------- = -----------

ΔA 1- MPC

Demak iste’molga chegaralangan moyillik qancha katta bo’lsa, multiplikator samarasi ham shuncha yuqori bo’ladi.

Multiplikatorning matematik mohiyati cheksiz kamayib boruvchi geometrik progressiyani anglatadi, ya’ni µ =1+b+b²+b³+b⁴+…+bⁿ, bu erda b=MPC. Tenglikning ikki tomonini b ga ko’paytiramiz: µb=b+b²+b³+b⁴+…+bⁿ⁺¹

Endi birinchi tenglamadan ikkinchisini ayiramiz:

^µ - µb=1-bⁿ⁺¹ , µ (1-b) =1-bⁿ⁺¹

Hisob kitob natijalarini quyidagicha tasvirlaymiz:

^µ = (b ⁿ⁺¹⁾ / (1-b)

b kasr son va bⁿ⁺¹nolga juda yaqin bo’lgani uchun

µ = 1/ (1-b ) tenglik to’g’ri bo’ladi.

Avtonom xarajatlar multiplikatori miqdorining katta yoki kichikligi byudjet soliq siyosati samaradorligiga ta’sir ko’rsatadi. Davlat o’z xarajatlarini oshirayotganda, yoki investitsiya xarajatlarini oshirish choralarini ko’rayotganda, bu xarajatlar jami talabni qancha miqdorga oshirib yuborishi mumkinligini hisobga olishi zarur.Agarda ishlab chiqarishning haqiqiy hajmi (U0) potentsial (U*) hajmidan kam bo’lsa, jami talab samarasiz hisoblanadi. Ya’ni, AD=AS tenglikka erishilgan bo’lsada, yalpi xarajatlar miqdori resurslarining to’liq bandligi darajasini ta’minlamaydi. Yalpi talabning yetishmasligi iqtisodiyotga depressiv ta’sir ko’rsatadi.

2.