Toshkent moliya universiteti

Suv va brilliant paradoksi.
A.Smit o‘z davrida ayrim real hayotimizdagi jumboqlarni echa olmagan. Xususan bizning yashashimiz uchun muhim, demakki nafliligi juda baland bo‘lgan narsalarning narxi ancha past, aksincha biz uchun unchalik muhim bo‘lmagan, nafliligi kam bo‘lgan narsalarning narxi esa baland bo‘lishini tushuntirib bera olmagan. Masalan suvning nafliligi juda baland ammo narxi past, brilliantning narxi juda baland lekin nafliligi juda past. Bu paradoksning echimi shundaki, suv taklifi unga bo‘lgan talabga nisbatan ancha ko‘p, shuning uchun narxi past. Brilliantlarni ishlab chiqarish qiyin bo‘lganligi sababli uning taklifi unga bo‘lgan talabga nisbatan kam. SHuning uchun uning narxi baland.
Suvning oxirgi birligining sunggi qo‘shilgan naflilii juda ham past. Brilliantlarniki esa baland. Ammo bu uning umumiy nafliliklari ham shu nisbatda bo‘ladi degani emas. Aslida, suvning umumiy nafliligi biz uchun juda ham baland, faqatgina uni ko‘p miqdorda iste’mol qilganimiz uchungina uning sunggi qo‘shilgan nafliligi brilliantnikidan pastga tushib ketadi. Brilliantning narxi baland bo‘lganligi sababli uni kam iste’mol qilamiz va shuning uchun uning umumiy nafliligi kam18.

Va shu biln bir qatorda iste`mol nazariyasida taxminlar urinlidir

Birinchi taxmin:
Shundan iboratki, bunda iste`molchilar barcha ne`matlarni bir-biri bilan solishtira oladi. Ya`ni iste`molchi ikkita A va B ne`matlar majmualaridan A majmuani B ga nisbatan ustun quyishi yoki aksincha B majmuani A majmuadan ustun bilishi yoki ikkala majmuani bir xil nafga ega deb qarashi mumkin. A=B
Ikkinchi taxmin:
Xaridor Tovar tanlashdagi fikrining mutanosibligi (Tanzitviligi). Bunda iste`molchi tovarlar tuplamini (Guruxini) bi-biri bilan solishtirib borib, ulardan eng ma`qul kurganini tanlab oladi. Masalan A tturdagi tovar guruxini B dan afzal kursa, B ni C dan afzal kuradi va xokazo. Masalan engil avtomobillarni markazlari buyicha solishtirib borish va ularda birini ma`qul kurish. A>B: B>C: A>C