Тошкент темир йўл муҳандислари институти “Темир йўллар электр таъминоти” куч электроника фанидан виртуал лаборатория

Ishni bajarish tartibi.
1. EWB 5.12 Dastur interfeysi bilan tanishish kerak. Buning uchun kompyuter ish stolida 1-rasm ko‘rinishidagi tasvir ustiga “sichqoncha” ko‘rsatkichi olib borib bosiladi va 1-rasmdagi belgi ochiladi.

1-rasm


Asosiy ishchi soha elektron zanjirlarning virtual modellarini qurishga mo‘ljallangan. Unda, shuningdek, markalash va ishchi yozuvlarni, maxsus belgilar, jadvallar va shu kabilar joylashtirilishi mumkin. Tahlil qilish vaqtida asosiy ishchi sohada natijalar jadvali, grafiklar, ossillogrammalar va shu kabilar joylashtiriladi.
Elementlar paneli asosiy ishchi soha yuqorisida joylashgan.
Asosiy ikonalardan istalganicha “sichqoncha”ning chap tugmasi bilan bosilsa, funksional vazifalari o‘xshash bo‘lgan qo‘shimcha element ikonalari paydo bo‘ladi. Elementlarning shartli belgisi AQSH standartlariga mos keltirilgan.

2-rasm.
– ta’minlash manbalari ikonasi bo‘lib, u barcha tipdagi ta’minlash manbalari va yordamchi elementlarni o‘z ichiga olgan.
Manbalar va elementlarning asosiy turlari:

	kimyoviy tok manbayi
	O‘zgaruvchan tok manbayi
	O‘zgarmas tok manbayi
	Zaminlash

– asosiy elektr texnika elementlari tasviri. U o‘z ichiga barcha tipdagi rezistorlar, kondensatorlar, induktiv elementlar, uzgichlar, transformatorlar va sh.k.larni olgan. Elektr texnika elementlarining asosiy turlari:

	Rezistor, reostat
	Kondensator, sig‘im
	Induktivlik
	Transformator
	O‘chirgich, qayta ulagich
	Simlarning ulangan joyi

– diodlar tasviri. U o‘z ichiga barcha yarim o‘tgazgich diodli elementlarni olgan. Elementlarning asosiy turlari:

	Diod
	Tiristor
	Yorug‘lik diodi
	To‘g‘rilagichning ko‘prik sxemasi

– tranzistorlar tasvirlari. Tranzistorlarning asosiy turlari

	Bipolyar tranzistor n-p-n
	Bipolyar tranzistor n-p-n
	Maydonli tranzistor
	Bir o‘tishli tranzistor

– asboblar va indikatorlar tasviri. Asboblarning asosiy turlari:

	Voltmetr
	Ampermetr
	Indikatorli lampa
	Zummer, qo‘ng‘iroq

– qo‘shimcha komponentlar tasviri. Asosiy komponentlar turlari:

	O‘zgarmas tok motori
	Matn bloki
	Jadval, tasniflash
	Eruvchan saqlagich

– asosiy o‘lchash instrumentlari va generatorlari tasviri o‘z ichiga quyidagilarni olgan:

	Tester, multimetr
	Signallar generatori
	Ossillograf
	Grafik quruvchi
	Ikkilangan kodli generatori

– xususiy elementlar panelini yaratish tasviri. Bu tasvirga “sichqoncha”ning chap tugmasini bosgan holda panel maydoniga ko‘proq ishlatiluvchi elementlar siljitiladi.
Xususiy elementlar panelini yaratish texnik elementlar asosida yig‘iluvchi virtual sxemalarni tez yig‘ish imkonini beradi.
Asbob anjomlar paneli elementlar panelining yuqori qismida joylashgan. Panel tasvirlaridan ixtiyoriy biriga “sichqoncha” ko‘rsatkichini to‘g‘rilab va chap tugmacha bosilsa kontekst menyu tablosi paydo bo‘ladi, undan esa yig‘ilgan zanjir ustida bajarilishi lozim bo‘lgan tasvirlarning qo‘llanilishi va uni faollashtirganda amalga oshiriluvchi natijalar:
– yangi zanjirni yaratish;
– ilgari yaratilgan yoki mavjud tayyor modellardan zanjir sxemasini yuklash;
– yig‘ilgan zanjirni saqlash;
– sxemani bosmaga chiqarish va printer parametrlarini o‘rnatish;
– zanjir elementi yoki bo‘lagini qirqish, nusxalash va qo‘yish;
– elementni 90° ga burish;
– elementni chapdan o‘ngga yoki yuqoridan pastga ko‘zguli qaytarish;
– nim zanjirni yaratish;
– grafik yasashlarning parametrlarini berish;

• 
  – tanlangan zanjir elementi parametrlarini berish;
  

– tasvir masshtabini berish;

• 
  – ma’lumot faylini chiqarish (ingliz tilida) ;
  

– virtual uzgich, yig‘ilgan zanjirni uzadi va ulaydi;

• 
  – pauza tugmasi (zanjir ishini vaqtincha to‘xtatadi);