Toshkent Tibbiyot Akademiyasi “Sog’liqni saqlash menejmenti” 106-guruh Bajardi: Risqulov Sardor

Miya o'limi quyidagi sabablardan yuzaga kelishi mumkin: 1. Yurakning birlamchi to'xtashidan, so'ngra bosh m iyada qon aylanishining 3-4 daqiqa davomida to'xtashi oqibatida. 2.Qon aylanishi saqlanib, 3 kecha-kunduzdan ko'proq muddatda o'pkaning sun’iy ventilyatsiyasidan foydalanish tufayli. 3. Insultlarda nafas markazining falajlanishi yurak faoliyati o'zgarmay qolganda ham. Nafas va nafas harakatlarining yo'qolishi, C0,2 ning qonda miqdori 60mm simob ustunidan ham ortishi (nafas markazini qo'zg'otish uchun zarur miqdorga yetganda), angiografiya usuli bilan miyada qon aylanishining to‘xtashining qayd etilishi, miya to'qimasining har 100g og'irligiga 0,3-0,48 ml kislorodning sarflanishi (me’yorda miya to'qimasini 100g ga bir daqiqada o'rtacha 3,3ml 0,2 sarf bo'ladi), serebrospinal suyuqlikda sut kislotasining miqdori keskin ko'payib 10-15 mmol/1 ga yetishiga (me’yorda 1,87-2,03 mmol/1 gacha) asoslanib,miya o'limining diagnozi qo'yiladi.

Miya nekrozining patogenezida kalla suyagi ichidagi bosimning ortishi hamda miya ichidagi qon aylanishining butunlay to'xtashi va buning oqibatida ekstrakranial tomirlar bilan shuntlanishi muhim ahamiyatga egadir. Bosh miya shishining zo'raya borishi miya vaznining ortishiga olib keladi, asab to'qimasi esa shalvirab qoladi, subaraxnoidal qon quyilishlar paydo bo'ladi. Shish tufayli bosh miyaning har xil bo'limlarining qisilishi yuzaga keladi, bu esa to'qimaning parchalanishi va autoliziga olib keladi. Shuni alohida qayd qilish kerakki, «miya o'limi» «biologik o‘lim»ga aynan o'xshash holat emasdir. 

Miya o'limi holatida organizmning miyadan boshqa hujayralari, organlari va tizimlari o'z faoliyatini davom ettiradi. Reanimatsion terapiyaning shikastlanishsiz asoratlariga,yuqoridagilardan tashqari kardiopulmonal sindrom (bosh miyada jiddiy shikastlanishlar bo'lmagan holda yurak o'pka yetishmasligi yuzaga kelishi), jigar- buyrak sindromi, postanoksemik gastroenteropatiya (oshqozon va o'n ikki barmoq ichakning eroziyalari, yaralari, ularning teshilishi va qon quyilishi), postanoksemik endokrinopatiyalar (ichki sekretsiyasini zaiflashishi yoki butunlay to'xtashi natijasida yuzaga keladigan disgormonal holat) kabilar misol bo'ladi.

XULOSA XO'SH, QACHON MIYA O'LADI? Keyin, miya ildizlari vafot etganda. Miya bir zumda ham o'lmaydi. Butun organizm uchun umumiy qoidalar mavjud: keyinchalik evolyutsiya jarayonida paydo bo'lgan narsa avval o'ladi. Bu qoida miyaga tegishli. Hemisferlar - yoshroq shakllanishlar - o'lik xavf ostida bo'lgan davrda yanada zaifroq. Ular oldin kislorod etishmasligidan o'ladi. Agar vaziyatning jiddiyligi juda chuqur bo'lsa va reanimatsiya choralar samarasiz bo'lsa, to'liq miya o'limi bir necha daqiqada yuz beradi.

ADABIYOTLAR Hozir.org uz.birmiss.com

ETIBORINGIZ UCHUN RAXMAT