Тошкент вилояти Чирчик давлат Педагигика институти

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASINING OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI TOSHKENT VILOYATI CHIRCHIQ DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI

Педагогика ва психалогия йуналиши 19/6-гурух талабаси Ранова Умида
Оила психалогияси
фанидан мустакил иши
ТОШКЕНТ 2023

Мавзу: Оиланинг репродуктив функтсияси Оилада эр-хотин репродуктив хулқи

• РЕЖА:
• 1. Оиланинг репродуктив функцияси
• 2. Оилада эр-хотин репродуктив хулқи.
• 3. Репродуктив ҳуқуқлар

Yurtdoshlarimiz bir-biri bilan uchrashganda oilangiz tinchmi, bola-chaqangiz omonmi, hamma salomatmi deya hol - ahvol so'raydilar. Xalqimiz oilani asrashni azaldan muqaddas vazifalardan biri, deb bilishi bejiz emas. Bu tuyg'u necha asrlar davomida avloddan avlodga o'tib kelmoqda. Kuzatgan bo'lsangiz, endigina tetapoya bo'layotgan o'g'il - qizlar ham oila a'zolarini darhol ajratib olib, ularga taqlid qila boshlaydi. Oila qanchalar muqaddas maskan ekani ularning ongiga bolaligidanoq muhrlanib boradi. SHu bois ham ayrim mamlakatlarda uchrayotgani kabi yurtimizda qonunlar, qarorlar va farmoyishlar chiqarib, farzand tarbiyasi va tug'ilishni nazorat qilishga hojat yo'q. Urf - odat va an'analarimiz, madaniyatimizdan ozuqa olgan o'g'il - qizlarimizning fitratiga yoshliklaridan ota-onalariga ko'mak berish, so'ngra o'z oilalari uchun qayg'urish hissi singib boradi.
Zero, muqaddas zaminimizda qadimdan milliy urf-odat va an'analarimizni yosh avlod ongiga singdirishda, ularni jismonan barkamol, ma'nan yetuk, mehr-oqibatli insonlar qilib tarbiyalashda oila muhiti muhim o'rin egallab kelgan. Keksalarning ibratli hayot yo'li, o'gitlari, yillar silsilasida toblangan tajribasi yoshlarimizning to'g'ri yo'lni tanlashlarida yo'lboshchi vazifasini o'tamoqda.

1-Oilaning reproduktiv funktsiyasi

• Oilaning reproduktiv funktsiyasi sog'lom naslni ishlab chiqarish qobiliyatida namoyon bo'ladi. Bundan tashqari, Jahon sog'liqni saqlash tashkiloti tomonidan belgilab qo'yilganidek, erkaklar va ayollar reproduktiv salomatligi jinsiy yo'l bilan o'tadigan kasalliklar, homiladorlikni rejalashtirish, onaning va bolaning xavfsizligini ta'minlash xavfini kamaytiruvchi muntazam jinsiy hayot imkoniyatidir. Mutaxassislarning fikriga ko'ra, bugungi kunda oilaning reproduktiv funktsiyasini tavsiflovchi asosiy omil - tug'ilish, abortlar soni va nikohsiz juftliklar nisbati.

Aholining reproduktiv salomatligini boshqa ko'rsatkichlari: *aholi soni;
*bola tug'ish yoshidagi ayollarning soni;
*bolalar va o'smirlarning soni;
*o'lim;
*aholining tabiiy o'sishi.
Insonning reproduktiv salomatligini buzadigan omillar :
Erkaklar va ayollarning reproduktiv funktsiyasi atmosfera, havo, suv va erlarning ifloslanishi, shovqin, chang, elektromagnit to'lqinlar va radiatsiya ta'sirida ta'sir ko'rsatadi. Amaliyot shuni ko'rsatadiki, yirik megapolis va sanoat shaharlarida yangi tug'ilgan chaqaloqlarning salomatligi, shuningdek, ayollarning homiladorlik va tug'ilish salohiyati atmosferaning ifloslanish darajasi yuqori bo'lmagan (kichik shaharlar, qishloqlar va qishloqlar) bo'lgan hududlardan bir necha barobar kamroq ekanligidan dalolat beradi. Reproduktiv salomatlikni buzish ba'zi kosmetik maxsulotlar va uy kimyoviy moddalari ta'sirida ham kuzatilmoqda. Reproduktiv salomatlik uchun asosiy xavf spirtli va nikotin bo'lib, uning ta'siri ko'pincha reproduktsiyalash ehtimoli kam baholanadi. Mutaxassislar, ikkala hamkor spirtli ichimliklar iste'mol qiladigan oilalarda past bolalarning paydo bo'lish ehtimoli deyarli 100% ni tashkil qiladi. Bunday holatlarning 30 foizida bunday juftliklar infertiladir.
Reproduktiv salomatlikning asosiy muammolari:
Reproduktiv salomatlik muhofazasi reproduktiv funktsiyalar muammolarini echadigan va umuman, oilaning farovonligini oshirishga qaratilgan muayyan omillarni, usullarni va dasturlarni o'z ichiga oladi. Bugungi kunda oilaning reproduktiv funktsiyasini himoya qilishda asosiy muammolardan biri jinsiy yo'l bilan o'tadigan infektsiyalarning oldini olish hisoblanadi. Asosiysi: OIV / OITS, sifilis, gonoreya, xlamidiya va mikoplazmoz. Reproduktiv salomatlikni muhofaza qilishning bir xil darajada muhim muammo abort qilish, shu jumladan jinoiy va xavfli bo'lib, keyinchalik, odatda, takroriy homiladorlikning tez sur'atlari nolga to'g'ri keladi. Statistik ma'lumotlarga ko'ra abortlarning eng ko'p soni 18-25 yoshdagi ayollarda uchraydi. Bunday ma'lumotlar, ayniqsa, umidsizlik yaratadi, chunki bu tug'ilish darajasini oshirishga umid qilayotgan ayollarning ushbu toifasi. Tibbiy ma'lumotlarga ko'ra, abortlarning 60 foizi asoratlar orqali o'tadi, ularning 28 foizi jinsiy a'zolarning infektsiyasi, 7 foizi uzoq muddat qon ketishi, 3 foizi tos a'zolariga zarar.
Oila rejalashtirish va reproduktiv salomatlik :
Jamiyatda reproduktiv funktsiyalar oila tomonidan amalga oshiriladi. Yaqinda yaqinroq bo'lgan oila muammosi. Darhaqiqat, har yili tug'ilish darajasi tezlik bilan pasayib borayotgani, bu muqarrar ravishda aholining pasayishiga olib keladi.
Reproduktiv salomatlikni va oilani rejalashtirishni himoya qilish har qanday davlatning ustuvor yo'nalishlaridan biridir. Reproduktiv salomatlikni muhofaza qilish konsepsiyasi doirasida bir qator tadbirlarni amalga oshirish rejalashtirilgan, ular orasida: *reproduktiv salomatlik uchun huquqiy asosni ta'minlash;
*profilaktika choralari;
*diagnostika va davolashning yangi usullarini joriy etish;
*oilaning moddiy yordami aholining reproduktiv funktsiyasining asosiy misolidir.