Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti rivojlanish psixologiyasi. Pedagogik psixologiya

3 yosh inqirozi: 3 yoshga kelib bola o’zini kattalar bilan taqqoslay boshlaydi va kattalar qilishi mumkin bo’lgan (xuquqi bo’lgan), shuningdek ular bajara oladigan xarakatlarni qilishni xoxlaydi. «Men katta bo’lsam mashina xaydayman», «Men sizga katta tort olib kelaman», «Mening yuzta qo’g’irchog’im bo’ladi» kabi xoxishlarini o’z tili bilan ifodalaydi va u kelasi zamonda gapirsa ham barcha xoxishlarini bugunoq amalga oshirishga xarakat qiladi. Bu ko’pincha qat’iylik va qaysarlik bilan namoyon bo’ladi. Bu qaysarlik asosan kattalarga qaratilgan salbiy xatti-xarakat bo’ladi. Bola o’zini mustaqil xarakat qila olishini anglagan vaqtdan boshlab unda «O’zim qilaman» boshlanadi va bu yana qaysarlik va o’jarlik bilan ko’rinadi. 3 yosh inqirozi bola shaxsining ma’lum bir darajada rivojlanganligi va kattalar bajaradigan xatti-xarakatlarni qila olmayotganini bilishi natijasi xisoblanadi. Inqiroz davrida yuzaga keladigan xususiyatlar iroda, layoqatlar va boshqalar uni shaxs bo’lib shakllanishiga tayyorlaydi.
Uch yoshgacha bolalar psixik rivojlanishidagi asosiy yangilanishlar

Ёш	Билиш	Харакат	Мулоқот
3ёш	Нутқ шаклланиши.Образли тафаккурнинг биринчи белгилари.Атроф мухитдан ўзини ажратиш.Қатъийликни англаш	Қўл,предметли харакатларнинг ривожланганлиги.Ўз хатти-харакатларини иродавий бошқариш кўринишлари	Ўз-ўзини ангалшни юзага келиши нормалари.Биринчи ахлоқий қоидаларни эгаллаши
2ёш	Фаол нутқни тушуниши ва ўзида юзага келиши	Қўл ва оёқ функцияларининг аниқ белгиланиши	Характери асосларини шаклланиши
1ёш	Нутқни тушунишни биринчи биринчи белгилари	Мустақил холда тик туриш ва юриш	Нутқни қўллашнинг биринчи белгилари
10ойлик			Боғлиқлик реакциясини юзага келиши бегона мухит ва бегоналар орасида хавотирлик
8 ойлик	Сенсомотор интеллектнинг юзага келиши	Таяниб юриш	Жест,мимика ва пантомимика,ёрдамида новербал мулоқот
7ойлик		Ёрдам билан туриш
5 ойлик		Ёрдам билан ўтириш
3 ойлик	Кўриш қобилиятининг шаклланиши	Ён томонига ўгирилиши	Онанинг жилмайишига жавоб қайтариш
2 хафта	Онанинг товушини бошқа товушлардан фарқлаш
1 хафта	Харакатларни кузатиш